Kristina Sabaliauskaitė jest dla mnie jedną z ciekawszych pisarek współczesnych. Litwinka o polskich korzeniach, pisząca o czasach Rzeczpospolitej Obojga Narodów, jest twórcą naprawdę oryginalnym i nietuzinkowym. Pierwsza część jej szlacheckiej sagi „Silva Rerum” była dla mnie rewelacyjną lekturą. Druga także okazała się znakomita. Z niecierpliwością czekałam na kolejną odsłonę burzliwych dziejów polsko-litewskiego rodu Narwojszów. W końcu książka trafiła w moje ręce i… To wciąż świetna proza, choć nie wzbudziła u mnie tak żywych emocji, jak dwie pierwsze powieści. O czym opowiada „Silva Rerum III”?

Co tym razem chce nam powiedzieć Kristina Sabaliauskaitė? Czy warto sięgnąć po powieść? Zachęcam do lektury recenzji.

Intryga na dworze Radziwiłłów

„Silva Rerum III” zabiera nas w świat rokokowej Litwy, a jej głównym bohaterem jest majętny ekonom, szlachcic i sługa księcia Michała Kazimierza Radziwiłła, zwanego powszechnie „Rybeńko”. Piotr Antoni Narwojsz otrzymuje tajną misję. Litwa huczy od plotek na temat kuzyna księcia – Marcina Mikołaja, który rzekomo zamierza przejść na judaizm, a poza tym wyprawia różne bezeceństwa. Narwojsz zostaje wysłany do jego posiadłości na przeszpiegi. Wydaje się najlepszą osobą do takiego zadania. Ułożony, dyskretny, mający ustabilizowane życie. Jego dewiza brzmi „milczenie jest złotem”. Tajna misja zasiewa jednak w Piotrze różne wątpliwości i pytania. Jak potoczą się losy Narwojsza? Co stanie się z niepoprawnym Marcinem Mikołajem?

III część sagi „Silva Rerum” zaprasza nas do świata dworskich intryg, podziałów społecznych i religijnych, a także ciemnych stron ludzkiej duszy. To opowieść o władzy, wolności, miłości i zdradzie. Pokazuje wielokulturowy i wielonarodowościowy świat dawnej Litwy, który jest pełen napięć, konfliktów. Nowe oraz stare idee, różne religie, marzenia oraz pragnienia mieszają się tutaj niczym składniki w wielkim kotle. „Silva Rerum III” to także opowieść o szaleństwie, przekraczaniu granic oraz bezkarności arystokracji. W tym wszystkim jest też miejsce dla gry i sztuki, bo przecież „świat jest teatrem”.

Uniwersum Narwojszów

Uwielbiam świat „Silva Rerum”. Dworek w Milkontach, tętniące życiem Wilno, a także zamek w Nieświeżu, który pojawia się w 3 części. Cenię te powieści za wciągającą fabułę, ciekawych bohaterów i malownicze tło historyczne. Uwielbiam język oraz styl autorki. Narrację bez dialogów, obrazowość, elegancję długich zdań oraz plastyczność opisów. W tym wszystkim jest zarówno nutka klasyki, jak też czegoś świeżego, nowatorskiego.

Sporo tu postaci historycznych i prawdziwych wydarzeń z przeszłości. Obraz Wilna jak zawsze jest pociągający. Miasto wielu kultur, języków oraz tradycji w III części sagi też jest niezwykle żywe oraz pełne sprzeczności. Nie brak tu refleksyjności oraz życiowej mądrości, które pojawiają się we wcześniejszych powieściach autorki. Mimo to, muszę przyznać, że poprzednie części podobały mi się nieco bardziej. Co nie oznacza, że ta książka mnie nie wciągnęła. Jak najbardziej jest interesująca, ale zdecydowanie różni się od swoich poprzedniczek.

“Silva Rerum III”: wieloznaczność i nieuchwytność

Saga „Silva Rerum” to nie lekkie czytadła z historycznym, rodzinnym wątkiem, ale świetnie napisane książki, które bywają wymagającymi lekturami. Wieloznaczne, wielogłosowe, nie poddają się jednej interpretacji i każdy może je odebrać po swojemu. III część jest niezwykle intensywna, porusza wiele wątków oraz tematów. Poprzednie były nieco lżejsze, bardziej przygodowe i rodzinne, tutaj więcej miejsca poświęcono tematom filozoficznym, moralnym, religijnym. Była mowa o utopiach, różnych ideach. Pojawiło się mnóstwo gorzkich spostrzeżeń. Zdecydowanie było mniej humoru niż w poprzednich powieściach, a całość momentami bywała przytłaczająca.

„Silva Rerum III” czytało mi się dość dobrze, ale inaczej. Być może to sprawa tematyki, która zajmowała mnie nieco mniej niż poprzednie lub zmiany tłumacza… To niezwykle dojrzała, ale też zawiła powieść. Momentami przywodziła mi na myśl „Księgi Jakubowe” Olgi Tokarczuk, choć z pewnością jest to lektura bardziej dynamiczna, wyważona, mniej drażniąca i niepokojąca. Wciąż lubię świat „Silva Rerum”. Mam do niego duży sentyment i sympatię. Jestem ciekawa kolejnej części. Chciałabym kiedyś wybrać się na wycieczkę do Wilna szlakiem akcji tej sagi. Mimo, że byłam w tym mieście dwukrotnie, myślę, że to byłoby ciekawe przeżycie. Jeśli lubicie połączenie wymagającej literatury pięknej i powieści historycznej – być może 3 część sagi „Silva Rerum” przypadnie Wam do gustu.

mat. prasowe

Tytuł: „Silva Rerum III”

Autor: Kristina Sabaliauskaitė

Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie

Tłumacz: Kamil Pecela

Rok wydania: 2021

Więcej wpisów o literaturze w dziale Biblioteczka. Zachęcam także do przeczytania tekstu: Recenzja: „Błękit” N. Bilyeau.

autor: Urocznica, zdjęcia: mat. prasowe (okładka), Pixabay (Wilno)