Magia przedmiotów: czerwone korale

Czerwone korale kojarzą się z folklorem i tradycją, a moda inspirowana kulturą ludową cały czas cieszy się zainteresowaniem oraz co jakiś czas wraca na wielkie salony. Taka biżuteria znów ma wzięcie, więc warto przyjrzeć się jej bliżej. To coś dla miłośników naturalnych ozdób z długą historią oraz bogatą symboliką… A poza tym, do polskiej kultury już jakiś czas temu wróciła chłopomania! Znów przeżywamy fascynację ludowością, słowiańskością i folklorem, co widać w mediach, kinie, literaturze, muzyce, sztuce, modzie, a nawet grach wideo!

„Czerwone korale, czerwone niczym wino…”: śpiewał zespół Brathanki w ogromnie popularnej niegdyś piosence. Biżuteria z koralem znana jest człowiekowi od tysiącleci. To nie tylko efektowna ozdoba, ale też ważna część naszej kultury i tradycji. Mamy do niej sentyment, nic w tym dziwnego… Oto kolejny tekst z cyklu „Magia przedmiotów”.

biżuteria z korali, Pixabay

Od p.n.e. po współczesność

Koral miał znaczenie obrzędowe i kultowe już u ludzi pierwotnych. Potwierdzają to badania archeologiczne! Przed naszą erą koral szlachetny wykorzystywano do wyrobu ozdób i amuletów. W okresie starożytnym przypisywano mu funkcje magiczne, kultowe oraz lecznicze. Wierzono, że powstał z krwi Meduzy i drzemie w nim ogromna moc. Świadczyć miał o tym jego intensywnie czerwony kolor.

Wykorzystanie korala w biżuterii znane było więc już w bardzo dawnych czasach. Ten cenny surowiec później tylko zyskał na znaczeniu! W następnych wiekach koral stał się ogromnie popularny na rynku jubilerskim. Dziś wciąż jest cenioną biżuterią. To ponadczasowa ozdoba.

Biżuteria z koralem przyciąga wzrok. Może być klasyczna lub nowoczesna. Prawdziwa albo sztuczna. Noszą ją kobiety w różnym wieku. Pasuje do wielu typów urody i figury. Można ją nosić na co dzień lub od święta. Na wiele sposobów. Pasuje zarówno do białej koszuli, małej czarnej, jak też swetra.

Taka ozdoba kojarzy się z dostatkiem, dobrobytem, a dzięki intensywnemu kolorowi – także ze zdrowiem i miłością. Korale mają niezaprzeczalny urok, czar oraz prezencję. Prawdziwe można znaleźć w ofercie wielu renomowanych sklepów jubilerskich czy rękodzielniczych. Sztuczne także są ogólnie dostępne.

„Łowiczanka” autorstwa Franciszka Łubieńskiego, pocztówka, Wikipedia

Korale ludowe

W Polsce moda na ozdoby z korala szlachetnego pojawiła się około XVIII wieku. Najpierw panowała wśród najwyższych warstw społecznych. Na początku korale nosili arystokraci, szlachta, następnie mieszczanie i w końcu… chłopi. W XIX wieku zapanowała prawdziwa „koralomania”. Do popularności tej biżuterii wśród chłopów przyczyniła się wiara w jej magiczną moc oraz czerpanie inspiracji z wyższych warstw społecznych.

Korale zawsze miały różną wielkość i kształty. Najbogatsze osoby chętnie przyozdabiały szyję dużą, kolistą biżuterią. Noszono naszyjniki zarówno o krótkich, jak i długich sznurach. Korale często dodatkowo przyozdabiano, np. medalikami, krzyżykami, klamerkami czy wstążkami. Traktowano takie naszyjniki jako bardzo cenny przedmiot. Przechowywano je w specjalnych szkatułach i przekazywano z pokolenia na pokolenie.

Korale stanowiły popularny element stroju ludowego i odświętnego w całej Polsce. Panie je uwielbiały. Sznur korali musiał znaleźć się w wyprawie ślubnej! Uboższe kobiety podejmowały się nawet różnych prac dodatkowych, by uzbierać pieniądze na choć jeden naszyjnik. Wielkość korali i liczba sznurków świadczyły bowiem o zamożności właścicielki. Prawdziwe były jednak bardzo, bardzo drogie. Powstało więc wiele zamienników, m.in. korale ze szkła, drewna, kryształu górskiego, laki, werniksu, a nawet chleba…

Gorset krakowski z Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie, Wikipedia

Wierzenia i przesądy

Prócz funkcji ozdobnej, korale miały też inne właściwości. Wierzono, że ich zalety wykraczają poza świat materialny. Mówiono o ich niezliczonych przymiotach! Na popularyzację tej biżuterii wpłynęły w dużej mierze właśnie wierzenia ludowe. Naszyjnikom z korali przypisywano szczególne właściwości ochronne. Wierzono, że koral obroni przed urokami, złymi mocami, chorobami, bólami i zatruciami.

Mówiono też, że taki naszyjnik odzwierciedla stan zdrowia noszonej go osoby. Blady symbolizował chorobę. Krwistoczerwony oczywiście oznaczał zdrowie! Zwykle kobiety nosiły też nieparzystą liczbę sznurów korali. Trzy do pięciu, czasem nawet siedem czy dziewięć, choć zdarzało się i kilkanaście! Liczba miała związek z magicznym znaczeniem cyfr.

Dziś niektórzy wciąż przypisują koralom niezwykłą moc. Miłośnicy ezoteryki chwalą właściwości łagodzące i kojące takiej biżuterii. Mówi się, że koral inspiruje też do twórczego myślenia. To surowiec optymizmu, równowagi, mądrości, energii, spokoju oraz kobiecej siły.

„Hanka z Bronowic”, Piotr Stachiewicz, Wikipedia

Moda na folklor

Prawdziwe, sztuczne, drewniane… Jak widać, nie zaszkodzi, żeby panie miały choć jeden sznur czerwonych korali w swojej szkatułce na biżuterię. Taka ozdoba to też oryginalny pomysł na prezent dla bliskiej osoby (szczególnie jeśli śledzi ona trendy oraz lubi folklorystyczne klimaty). A jeśli ktoś nie nosi naszyjników tego typu, zawsze można postawić na inną biżuterię z koralem – kolczyki, bransoletkę lub pierścionek.

Fascynacja polską ludowością i słowiańskością trwa. Bądźmy dumni z tego, co nasze! Z rodzimej kultury oraz tradycji można zaczerpnąć wiele inspiracji. Wystarczy chcieć. A w świecie postępującej globalizacji – warto wyróżnić się z tłumu. Czerwone korale to tylko jeden z przykładów. Przedmiot z pewnością niezwykły…

drewniane czerwone korale, Pixabay

PS Macie czerwone korale? Lubicie modę inspirowaną polskim folklorem? Dajcie znać w komentarzach!

autor: Urocznica, źródła: wikipedia.org, werandacountry.pl, polskieradio.pl, etnomuzeum.eu, strefahistorii.pl, mnwr.pl, natemat.pl, folklorysta.pl, zdjęcia: (foto główne –„Krakowska panna młoda”, P. Stachiewicz; „Strój sieradzki”, F. Łubieński; „Łowiczanka” F. Piekarski) Wikipedia, Pixabay

Hematyt – pospolity minerał idealny do biżuterii?