Recenzja: „Biała elegia” Han Kang

Elegia, czyli pieśń żałobna, to utwór liryczny o treści poważnej. Jest refleksyjny, utrzymany w tonie smutnego rozpamiętywania, rozważania lub skargi, dotyczący spraw osobistych lub problemów egzystencjalnych, takich jak przemijanie, śmierć oraz miłość. Przychodzi na myśl podczas lektury książki południowokoreańskiej pisarki i noblistki Han Kang. „Biała elegia” to poruszająca literatura piękna. Studium kruchości życia, piękna oraz ludzkiej wytrwałości.

Han Kang podejmuje w książce tematy trudne. „Biała elegia” to osobisty, intymny szkic emocji, pamięci oraz straty.

Seul i Warszawa

„Zawsze sobie wyobrażała, że jeśli istnieją dusze, to tak jak ten motyl błąkają się po zaświatach”. Książka dotyczy żałoby po siostrze, która zmarła tuż po urodzeniu. Tłem rozważań jest także Warszawa, która podniosła się z popiołów. Han Kang zdaje się nawiązywać w swojej książce do mitu „Miasta Feniksa”. Książkę autorka w znacznej części napisała podczas wizyty w zimowej Warszawie. To w dużej mierze autobiograficzna historia.

Tematem przewodnim tekstu jest biel. Z jednej strony to kolor smutku i żałoby w krajach azjatyckich. Z drugiej – niewinności, czystości, ale i nowego życia. Dziecko, które umarło krótko po narodzeniu. Miasto zniszczone w czasie wojny. Mieszają się tu doświadczenia prywatne i uniwersalne. Wątki polskie i koreańskie. Seul i Warszawa.

Wydaje się, że to miasta bardzo odległe, a jednak wszyscy mamy podobne doświadczenia oraz odczucia. Koreańska pisarka, przemierzając ulice polskiej stolicy, oddaje się wielu uniwersalnym rozważaniom i zachęca czytelnika, by oddał się rozmyślaniom wraz z nią. „Na zewnątrz jest coraz mroźniej, aż pewnego ranka po raz pierwszy z ust wydobywa się biały obłoczek pary, nasz dowód na istnienie. […] Nasze życie w cudowny sposób przybiera ulotną, lecz wyraźną formę, po czym rozpływa się w powietrzu”.

Żałoba i odrodzenie

„Jesteśmy na tym świecie najwyżej przez chwilę”. „Biała elegia” to książka symboliczna, metaforyczna, poetycka. Prowokująca do myślenia. Dotyka najważniejszych kwestii ludzkiej egzystencji. To opowieść o żałobie, ale też odrodzeniu i wytrwałości ludzkiego ducha. Książka jest pełna emocji oraz głębokich refleksji. Budzi żywe uczucia, zachęca do zatrzymania się w biegu codzienności.

Życie i śmierć. Miłość i cierpienie. Proza i poezja. Motyw bieli. To poruszająca, osobista opowieść. Han Kang napisała „Białą elegię” podczas rezydencji literackiej w Warszawie. Zainspirowała się polską zimą, śniegiem, pustką wynajmowanego mieszkania i napisała intymną książkę, by pomóc sobie z utratą siostry. Dziecka, którego nigdy nie poznała, bo zmarło przed jej narodzinami. W książce autorka wtapia się w miasto – zniszczone, ale odbudowane. Wraz z nią czytelnik przechodzi przez smutek, lament, ogrom straty, aż do drogi ku pocieszeniu. „Czas bywa nieznośnie odczuwalny, ostry”.

Proza i poezja

„Wyraźnie odczuwam, że z każdym oddechem żyję o chwilę dłużej”. „Biała elegia” to książka inna niż wszystkie, najbardziej intymna w dorobku autorki. Nie jest to lekka literatura. To próba rozliczenia się z przeszłością, historia żałoby oraz zrozumienia własnej tożsamości. W tle wszystkiego jest zimowa Warszawa. Choć nazwa polskiej stolicy nie pada ani razu, to nasz czytelnik rozpozna to miasto z kontekstu. I zanurzy się z powagą we wszystkie paralele oraz nawiązania.

Historia przedstawiona w książce jest fikcyjna, ale jednocześnie mocno autobiograficzna, dlatego to proza niezwykle przejmująca, szczera, poruszająca. Tę książkę należy czytać uważnie, bez pośpiechu. To proza poetycka, symboliczna, metaforyczna, refleksyjna. Być może nie jest to książka dla każdego, jednak zdecydowanie warta lektury. Piękna, mądrą, przenikająca do głębi.  „Tak samo jak nie da się po raz kolejny nieostrożnie pokochać człowieka, który nas kiedyś porzucił, tak i ona za każdym razem potrzebowała długiego, złożonego procesu, by znowu móc pokochać życie”.

Tytuł: „Biała elegia” (The White Book)

Autor: Han Kang

Tłumacz: Justyna Najbar-Miller

Wydawnictwo: WAB

Rok wydania: 2016

*egzemplarz zakupiony

autor: Urocznica, zdjęcia: Pexels, mat. pras. wyd. WAB

Dlaczego fascynuje nas literatura azjatycka?