Ciekawostki o baśni „Dziewczynka z zapałkami”

Baśnie Andersena mają wartość ponadczasową. Autor pisał je nie tylko dla dzieci. Mówił, że tworzy je także po to, „aby i dorosłym podsunąć od czasu do czasu jakąś myśl”. Taka jest też opowieść pod tytułem „Dziewczynka z zapałkami”. Wydarzenia przedstawione w baśni mają miejsce podczas ostatniego dnia w roku. Bohaterką opowieści jest uboga dziewczynka. Baśń pokazuje ludzką obojętność na drugiego człowieka. Prowadząc często zabiegany oraz egoistyczny tryb życia, nie dostrzega się najbardziej potrzebujących…

To jedna z najpiękniejszych i najsmutniejszych baśni H.Ch. Andersena. Autor kierował swoje opowieści do wszystkich, niezależnie od wieku. Co wiadomo o tej historii? Jaka jest jej geneza? Co wciąż do powiedzenia ma nam „Dziewczyna z zapałkami”? Oto ciekawostki o baśni.

Ilustracja autorstwa Bertalla (II poł. XIX w.), Wikipedia

„Dziewczynka z zapałkami”: ciekawostki

To jedna z najbardziej rozpoznawalnych i poruszających historii Andersena. Inspirowana brutalną rzeczywistością, symboliczna, pełna głębokich znaczeń. Co wiadomo o tej opowieści?

1. „Dziewczynka z zapałkami” to jedna z najbardziej znanych baśni Hansa Christiana Andersena. Została wydana po raz pierwszy w 1845 roku. Stała się inspiracją dla wielu twórców filmów, animacji, musicali, kompozytorów, pisarzy, artystów wizualnych. To utwór, który zawiera ponadczasowe przesłanie, które głęboko porusza każdego odbiorcę opowieści. „Ach, jakżeby dobrze było zaświecić zapałkę. Mogłaby ją wyjąć, potrzeć o ścianę i ogrzać palce. Po chwili odważyła się. Szast! Zapłonęło światełko, rzucając snopy iskier i oświetlając małą rączkę, która trzymała zapałkę”.
2.  Legenda głosi, że baśń została napisana w listopadzie na zamku Gråsten podczas podróży jaką odbył Andersen w 1845 r. Była to letnia rezydencja duńskich rodzin królewskich, a pisarz odwiedzał wtedy księcia Christiana Augusta II. Prawdopodobnie Andersen napisał jednak opowieść, kiedy wcześniej odwiedził pałac Augustenborg. Spędził tam 2 tygodnie jesienią 1844 roku.
3.  Wiele pomysłów do swej twórczości Andersen zaczerpnął z baśni, które opowiadała mu w dzieciństwie babka. To ona rozbudziła wrażliwość i wyobraźnię pisarza. Andersen później przywoływał postać mądrej, kochającej babki w wielu swoich baśniach. Ta postać pojawia się także w „Dziewczynce z zapałkami”. „Nigdy tak piękną, tak ogromną nie była babunia. Wzięła na ręce małą wnuczkę i uniosły się obie rozradowane i szczęśliwe. Leciały daleko, w niebo, zapomniawszy o zimnie, głodzie i strachu”.
4.  Baśń inspirowała wielu polskich poetów. Nawiązali do niej w swojej twórczości m.in. Jan Twardowski, Wanda Chotomska, Joanna Kulmowa i Emilia Waśniowska. „Święta dziewczynko z zapałkami/ chroń nas przed staruchami/ co płaczą że wszędzie zło/ martwią się, że nas okłamują/ nie mówiąc nam o tym”: napisał Jan Twardowski w utworze „Modlitwa”.
5. „Dziewczynka z zapałkami” zawiera wartości poznawcze i wychowawcze. Opowieść uczy empatii oraz współczucia dla osób, które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej. To też historia o wyobraźni, kruchości życia, komentarz społeczny. Baśń ta piętnuje ludzką ignorancję i egoizm. Czasami warto rozejrzeć się wokół i sprawdzić, czy ktoś tuż obok nas nie potrzebuje pomocy.

Hans Christian Andersen, Wikipedia

Refleksja dla każdego

Powszechność cierpienia, tęsknota za lepszym życiem, siła wyobraźni. „Dziewczynka z zapałkami” to baśń, która wykracza daleko poza ramy literatury dziecięcej. Pozostawia odbiorcę z refleksją nad ludzkim losem i przypomina o wartości współczucia oraz empatii.

„Na szlaku oświetlonych okien zakwita marzenie./ Zawsze niespełnione, wirujące, skończenie piękne/ drobinki śniegu, zbyt misterne, by zaistnieć prawdziwie.// A obok nas, prawie niezauważenie, staje się/ czyjaś samotność”:  napisała poetka Irena Słomińska we współczesnym wierszu „Dziewczynka z zapałkami”.

Ilustracja autorstwa Hansa Tegnera (II poł. XIX w.), Wikipedia

 Czego uczy nas baśń o dziewczynce z zapałkami? Jak Ty interpretujesz tę opowieść? Czy chętnie czytasz literackie ciekawostki? Daj znać w komentarzach.

autor: Urocznica, źródła: „Dziewczynka z zapałkami”, H.Ch. Andersen (przekł. Mirandola, 1929); lektury.gov.pl, wikipedia.org, wolnelektury.pl, poeciwsieci.pl, zdjęcia: Pixabay, Wikipedia

3 książki na zimę – klasyki dla dzieci i dorosłych