Zielone, białe, a nawet fioletowe. Smaczne, zdrowe. Królują na wiosennych stołach. Stanowią ucztę dla podniebienia i oka. Szparagi kryją w sobie mnóstwo tajemnic oraz ciekawostek. W wielu regionach Europy organizowane są nawet specjalne festiwale poświęcone szparagom. Teraz trwa ich czas! Skoro mamy sezon na szparagi, warto przyjrzeć się im bliżej.
Są warzywem cenionym ze względu na walory smakowe i prozdrowotne. Sezon na szparagi nie trwa długo, więc warto wykorzystać go w pełni.
Pexels
Spis treści:
Królewska historia
Należą do najstarszych roślin znanych człowiekowi. Kochano je szczególnie nad Morzem Śródziemnym. Znali je dobrze Rzymianie i Grecy. Cenili Egipcjanie. Już w starożytności lubiano je za walory smakowe i lecznicze.
Ze względu na kształt uważano je za afrodyzjak, a w Egipcie składano je w ofierze bogom. Ich wizerunki są obecne na tamtejszych sarkofagach sprzed 5 tys. lat.
W Polsce szparagi dziko rosną w południowej części kraju. Na północy prawdopodobnie występują tylko zdziczałe ze starych upraw. Ogólnie uprawa szparagów w Polsce to dobrze rozwijający się sektor. Warzywa te uprawia się głównie w województwie wielkopolskim i lubuskim.
W dawnej Polsce szparagi były bardzo popularne na dworach królewskich i szlacheckich. Pojawiały się na najbardziej wykwintnych stołach w czasach Wazów i Sasów. Zdobiły nawet porcelanowe przedmioty użytku codziennego. Pamiątką tego jest ciekawa waza do zupy z motywem szparagów, która jest dostępna do oglądania na wystawie w pałacu wilanowskim.
Pexels
Białe, zielone, fioletowe – co je różni?
Kolor szparagów nie jest przypadkowy. Wszystkie to ten sam gatunek, ale uprawiany w różny sposób. Kolor zależy od ilości słońca w czasie wzrastania szparagów.
- Białe szparagi: rosną pod ziemią, bez dostępu światła. Dzięki temu są delikatniejsze w smaku i mają subtelny aromat. Charakteryzują się grubszą skórką, którą należy obrać przed gotowaniem. Białe szparagi są bardzo popularne w Niemczech, gdzie mówi się o nich „białe złoto”.
- Zielone szparagi: wyrastają nad ziemią i dzięki fotosyntezie zyskują swój intensywny zielony kolor oraz bardziej wyrazisty, lekko trawiasty smak. Są cieńsze i zazwyczaj nie wymagają obierania (wystarczy odłamać zdrewniałe końcówki).
- Fioletowe szparagi: rosną ponad ziemią, ale istotny jest czas ich zbiory. Ścina się je na tyle szybko, by nie zdążyły pod wpływem słońca wybarwić się na zielono. Swój piękny kolor zawdzięczają zawartości antocyjanów. Ich smak jest bardziej owocowy i lekko pikantny. Podczas gotowania mogą jednak częściowo tracić swój intensywny kolor. Fioletowe szparagi są najdroższe i najtrudniej dostępne.
Pexels
Właściwości szparagów
Szparagi mają wszechstronne zastosowanie w kuchni. Opisywane są jako jedne z najsmaczniejszych warzyw. Sezon na szparagi to idealny czas, by poeksperymentować z nimi w kuchni. Sprawdzą się jako dodatek do obiadu, danie główne, śniadanie, wspaniale odnajdują się w wiosennych sałatkach, w towarzystwie mięs, ryb, innych warzyw.
Doskonale smakują zrumienione na patelni z dodatkiem masła, soli i pieprzu. Można je gotować, piec, grillować, dodawać do omletów, zup, risotto. Świetnie komponują się z sosem holenderskim, jakiem sadzonym, masłem i parmezanem.
Warto też pamiętać, by nie gotować szparagów zbyt długo, bo stracą swoje walory zdrowotne i będą gorzej smakować!
To również skarbnica zdrowia. Zawierają wiele cennych składników, witaminę A, B, C, E i K. Szparagi są też bogate w minerały. To także źródło błonnika, przeciwutleniaczy, kwasu foliowego. Szparagi zawierają asparaginę, aminokwas o działaniu moczopędnym. Wspomagają pracę układu trawiennego i mogą przyczyniać się do obniżenia ciśnienia krwi. To warzywa niskokaloryczne. W dawnych czasach stosowano je jako roślinę leczniczą.
Niektórzy muszą na nie uważać. Szparagi zawierają szczawiany, które mogą być problematyczne dla osób z kamicą nerkową. Poza tym, mają także puryny, które nie są wskazane dla osób cierpiących na dnę moczanową. Trzeba mieć również na uwadze to, że szparagi mogą wpływać na działanie niektórych leków. Warto pamiętać o umiarze.
Pexels
Obecność w kulturze
Wielbicielem szparagów był Oktawian August, ten starożytny cesarz znany jest z wielu powiedzonek. Jedno z nich to „celerius quam asparagi cocuntur” („szybciej, niż gotujemy szparagi”). Chodzi o rzeczy, które można zrobić bardzo szybko. O powiedzonku tym wspominał w swojej kronice Swetoniusz.
Szparagi pojawiają się też w arabskiej literaturze erotycznej. Pisał o nich Szajch An-Nafzawi w swoim słynnym „Ogrodzie rozkoszy”.
Wraz z popularyzacją upraw, szparagi w XVI wieku zaczęły się pojawiać na obrazach przedstawiających martwe natury i sceny rodzajowe. Malowali je m.in. Vincenzo Campi z Cremony (zobaczyć je można na obrazie „Sprzedawczyni owoców”) oraz Frans Snyders (szparagi w „Martwej naturze z owocami w wiklinowym koszu”).
Pexels
Uczta szparagowa
Sezon na szparagi trwa w najlepsze. Warto wykorzystać ten czas. Eksperymentujmy w kuchni i cieszmy się smakiem tych wyjątkowych warzyw.
Czy macie swoje ulubione szparagowe przepisy? Zwracacie uwagę na sezonowość warzyw i owoców w swojej kuchni? Znacie inne ciekawostki na temat szparagów? Dajcie znać w komentarzach!
autor: Urocznica, źródła: m.in. kukbuk.pl, lente-magazyn.com, wikipedia.org, kuchnia.wp.pl, zdjęcia: Pexels
Przepis na kompot z rabarbaru: idealny na ciepłe dni
Ja bardzo długo nie znałam smaku szparagów, zmieniło się to dopiero i mocno wciągnęłam się w gotowanie. Najbardziej lubię zupę z białych szparagów. A fioletowych jeszcze nie widziałam.
Udanej środy:)
Super, szparagi świetnie urozmaicają wiosenne menu.
Ja należę chyba do grona nielicznych, dla których szparagi są po prosu nijakie, mają mało wyrazisty smak 😀 Jadłam je już w różnej formie i wielką fanką nie jestem. Wizualnie są jednak bardzo fotogeniczne i apetyczne 🙂
A ja akurat bardzo lubię szparagi i ich smak. Szczególnie zielone. 🙂
Dawno nie jadłam szparagów. Mniam mniam.
Warto to teraz nadrobić! 🙂
Jem szparagi ale nie jest to moje ulubione warzywo. Zdecydowanie bardziej lubię fasolkę szparagową ale na nią trzeba jeszcze trochę poczekać:)