Andersen w Szczecinie: przechadzka tropem “Dzienników”

Następna podróż w skali mikro! Tym razem zapraszam na literacki spacer po ulicy Staromłyńskiej w Szczecinie. Przed wojną działał tu niezwykle nowoczesny hotel. Odwiedziło go mnóstwo znanych osobistości, w tym słynny baśniopisarz z Danii. Co go skłoniło do wizyty w tym miejscu? Co robił Andersen w Szczecinie? Zachęcam do lektury.

Hans Christian Andersen uwielbiał podróżować i miał wielu przyjaciół. Zwiedził sporo europejskich miast. Wielokrotnie odwiedzał Niemcy. Latem 1844 trafił właśnie tutaj.

Szczecin, Staromłyńska, widok na szkołę muzyczną i sąd, zdjęcia z telefonu, maj 2021 (archiwum prywatne)

Kartka z dzienników pisarza/ wspomnienie pobytu w Szczecinie

Andersen w Szczecinie chciał odwiedzić kompozytora Carla Loewego. Muzyk ten nazywany „Schubertem północnych Niemiec” pisał m.in. utwory do ballad Mickiewicza, poza tym był stałym bywalcem lokalnych salonów towarzyskich. Być może pisarz wraz z nim odwiedziłby jedno z takich miejsc i zabawiałby okoliczną śmietankę swoimi opowieściami. Niestety nie było mu to dane, bo Loewego nie zastał. Kompozytor zazwyczaj był w pobliskim kościele św. Jakuba (dzisiejsza katedra), przy swych ukochanych organach, ale nie tym razem. Wyjechał z miasta. Znajdował się w Wiedniu. Literat zanocował jednak w ówcześnie najnowocześniejszym hotelu od Berlina po Pekin i skreślił o tym parę zdań w swoich dziennikach.

Dokładnie baśniopisarz znalazł się w Szczecinie 1 sierpnia 1844 roku. Przyjechał pociągiem. Jechał z Drezna do Kopenhagi. Zatrzymał się w hotelu Preussenhof, gdzie pił wino i narzekał na służbę. “O 14.30 byłem w Szczecinie, zatrzymałem się w pierwszym lepszym hotelu, hotel de Prusse, ale był kiepski, bardzo nieuprzejmi służący. – Potem jednak wydali mi się, że nie aż tacy źli; dziewczynie nie zamykają się usta. – Piłem porter, zmysłowy”: zanotował. Następnego dnia Andersen wyruszył na spotkanie ze szczecińskim kompozytorem. Nie zastawszy Loewego, odpłynął parowcem do Kopenhagi. Pogoda była brzydka, z pewnością był również rozczarowany tym, że nie spotkał słynnego szczecińskiego artysty. Mimo to, w dzienniku widnieje zdanie: „Dzięki, Boże, za te szczęśliwe dni w Niemczech”.

I dzięki temu mamy taką niezwykłą pamiątkę. Pisarz o zachodniopomorskiej stolicy wspominał w autobiografii „Baśń mojego życia” oraz owych „Dziennikach” (w Polsce wydanych w 2014 r.). W budynku, w którym nocował, obecnie znajduje się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie. Dziś to ulica Staromłyńska 10.

Hotel Preussenhof, Luisenstraße 10-11, 1905-1908, sedina.pl

Preussenhof, Luisenstraße/ sąd administracyjny, Staromłyńska

Hotel, w którym zatrzymał się baśniopisarz, powstał w XVIII wieku. Był podobno jednym z najbardziej eleganckich i nowoczesnych hoteli w Niemczech. W budynku była kawiarnia, restauracja, gabinet fryzjerski, buduar (salon dla pań), a na piętrze znajdowała się aula. W obiekcie był również ogród. Preussenhof był miejscem spotkań ważnych ludzi. Odbywały się tu konferencje, wydarzenia artystyczne, wystawne randki. W luksusowym hotelu gościli podobno m.in. Otto von Bismarck, cesarz Austrii Franciszek Józef, królowie Saksonii i Bawarii, a także słynny norweski badacz polarny Fridtjof Nansen.  W czasie wojny podczas nocnego nalotu na Szczecin z kwietnia 1943 roku budynek został trafiony bombą. Spłonął dach. Po wojnie został jednak odbudowany.

Chciano kiedyś zamontować na ścianie budowli pamiątkową tablicę przypominającą o wizycie Andersena, ale pomysł przeszedł bez echa. Szkoda… Pisarz był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli swojej epoki, wciąż jest czytany oraz lubiany. Szczecin dziś polski, wtedy niemiecki, ale ta zamierzchła historia również warta jest upamiętnienia. I tak zabrałam Was na kolejną literacką przechadzkę.

Może nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego… gdyby nie fakt, że miało to miejsce w moim mieście, a bohaterem tej historii jest jeden z najsłynniejszych, najbardziej lubianych od wieków baśniopisarzy.

Widok na Wojewódzki Sąd Administracyjny  i Plac Orła Białego z katedrą, gdzie znajduje się serce Loewego, zdjęcia z telefonu, maj 2021 (archiwum prywatne)

H. Ch. Andersen, „Dzienniki 1825-1875”, Media Rodzina, 2014

PS Czy Wasze miasto też odwiedził jakiś dawny i słynny pisarz zagraniczny?

Autor: Urocznica, źródła: H.Ch. Andersen, „Dzienniki 1825-1875”, Media Rodzina, 2014, „To był najbardziej luksusowy hotel w dawnym Szczecinie”, gs24.pl, „Najciekawsze miejsca Szczecina”, turystyka.wp.pl, pomeranica.pl/ zdjęcia: mat. prasowe, Wikipedia, Sedina, archiwum prywatne (maj 2021)

Gałczyński w Szczecinie – miejski spacer śladami poety