Dziesiątki motyli na jednym krzaku. Widok, który koi zmysły i wzbudza zachwyt… A wszystko za sprawą pewnej niezwykłej rośliny ozdobnej. Budleja Dawida, zwana motylim krzewem, trafiła do nas z Azji, dziś jest ulubienicą ogrodników oraz miłośników skrzydlatych owadów.

Buddleja davidii jest efektowna, pięknie pachnie i cieszy oczy. Upiększa zielone zakątki nie tylko kwiatami, ale też kolorowymi skrzydłami owadów, które wabi. Tę roślinę warto mieć w swojej zielonej oazie. Dlaczego? Oto kilka faktów na temat Budlei Dawida, które warto znać.

Omżyn: trochę informacji, legend i historii

Należy do rodziny budlejowatych, która liczy podobno ponad sto gatunków. W Polsce nazywana jest również omżynem, a w Anglii to butterfly bush. Budleja Dawida jest okazałym, przyciągającym wzrok krzewem o dekoracyjnych kwiatostanach. Do Europy przywędrowała prawdopodobnie w XVIII/ XIX wieku. Według legendy na nasz kontynent przywiózł ją pewien duchowny, który był też zapalonym botanikiem. Roślina kwitnie zazwyczaj od lipca, czasem czerwca, aż do października. Lubi żyzną, próchniczą glebę i słoneczne stanowiska. Rośnie szybko. W zależności od odmiany jej kwiaty mogą być fioletowe, białe, różowe lub purpurowe. Krzewy rośliny odznaczają się dużą bujnością i dość rozłożystą koroną. Kwiaty zaś to podłużne, wiechowate kwiatostany.

Budleja dość dobrze znosi suszę, a nawet zanieczyszczone powietrze, dlatego nadaje się do obsadzania miejskich terenów. Nie lubi silnych przymrozków. Zimą trzeba ją odpowiednio zabezpieczyć, np. kopczykem z trocin, liści lub kory. Lubi, gdy się przycina jej gałązki. Roślina jest też dość odporna na choroby i szkodniki. Ten ozdobny krzew sprawdzi się nie tylko w ogrodzie, na działce, ale również może być uprawiany jako roślina tarasowa lub balkonowa. Trzymanie budlei w donicy nie jest łatwym zadaniem, ale to jak najbardziej wykonalne, najlepiej jednak wybrać odmianę karłowatą.

Omżyn dobrze komponuje się z roślinami kwitnącymi latem, np. lawendą i szałwią. Pasuje np. do ogrodów w stylu naturalnym oraz rustykalnym. Co ciekawe, w swojej ojczyźnie, niektóre gatunki budlei miały przez wieki zastosowanie w medycynie ludowej, tradycyjnej. Roślinie przypisywano m.in. działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i uspokajające.

Budleja z motylami: barwny spektakl

Wielokolorowe, ulotne, kruche. Budleja Dawida to wabik na piękne, skrzydlate owady. Przyciąga kolorem kwiatów, zapachem i nektarem. Bajkowy, uroczy krzew tworzy w zielonych zakątkach magiczną scenerię. Kwiaty wabią motyle, choć nie tylko. Budleja jest atrakcyjna także dla różnych pszczół, ciem i innych owadów. To jedna z najbardziej miododajnych roślin. Co ciekawe, w środowisku naturalnym, wabi nie tylko owady, ale też kolibry. W naszym klimacie przyciąga rodzimy, motyli odpowiednik tych barwnych ptaków, czyli fruczaka gołąbka, który potrafi zbierać nektar w locie!

Dlaczego roślinę tak bardzo lubią motyle? Te owady, wybierając rośliny żywicielskie, kierują się głównie wzrokiem. Kochają kwiaty o intensywnych barwach. Szczególnie zaś lubią te w kolorach fioletowych i różowych, takich w jakich często występuje właśnie Budleja Dawida. Omżyn przyciąga zarówno popularne, pospolite gatunki motyli, jak też wyjątkowe okazy. Kwiaty wabią m.in. rusałki, admirały, modraszki i bielinki. Nawet rzadki, piękny paź królowej chętnie korzysta z uroków Budlei Dawida.

Obecnie na rynku dostępnych jest mnóstwo odmian tego ozdobnego krzewu. Popularność zyskują zestawy sadzonek w różnych kolorach. Budleja trójkolorowa to jeden z ostatnich hitów ogrodowych. Przysiadające na nich skrzydlate owady tworzą barwne, unikalne widowisko.

Budleja Dawida: inne kwiaty dla skrzydlatych owadów

Nie od dziś wiadomo, że motyli ubywa. Według niemieckiego naukowca Josefa H. Reichholfa w ciągu ostatnich 50 lat wyginęło 80% tych niezwykłych istot. Tymczasem, motyle to jedne z najpiękniejszych owadów, które odwiedzają nasze ogrody, tarasy, balkony i działki. Jak stworzyć przyjazny dla nich zakątek? Warto wiedzieć, że wiele z nich odwiedza wyłącznie rośliny jednego gatunku lub kwiaty w konkretnym kolorze. Motyle, prócz wspomnianych roślin w barwach fioletowych i różowych, szczególnie lubią też te żółte oraz czasem czerwone. Skrzydlate owady patrzą na świat inaczej na niż my, dlatego warto ich ulubione rośliny sadzić w większych grupach oraz wybierać rodzime gatunki, które lubią motyle polskie. Co więcej, mogą one te same miejsca odwiedzać o różnych porach dnia. Dodatkowo, owady nie tylko pięknie wyglądają, ale także na kosmatym ciałku przenoszą pyłek kwiatowy. Zapylają dzięki temu rośliny. Simona Kossak owe skrzydlate cuda nazywała kiedyś „najpiękniejszymi inseminatorami wśród wszystkich owadów”.

Jak zwabić je do ogrodu lub innego zielonego zakątka? Jakie kwiaty dla motyli posadzić? Specjaliści, prócz różnych budlei, polecają m.in. jeżówki purpurowe, szałwie, czosnki ozdobne, rudbekie, floksy, lawendy, wrzosy, astry, cynie oraz dalie. Według nich to najlepsze wabiki na motyle. Dodatkowo, rajem dla owadów są łąki kwietne. Pisze o nich np. wspominany Reichholf w książce „Motyle. Opowieści o wymierających gatunkach” w rozdziale „Co możemy zrobić, aby zapobiec ginięciu motyli”. Pola pełne barwnych roślin, zamiast trawników, są według niemieckiego biologa, jedynym ze sposobów na przetrwanie i przedłużenie istnienia skrzydlatych owadów. Ciepłe, nasłonecznione łąki są dla kolorowych motyli najlepszą restauracją, gdyż wśród nich te barwne owady mogą znaleźć wiele roślin żywicielskich.

Na koniec pozostaje tylko dodać, że obserwacja motyli jest nie tylko ciekawą, żywą lekcją przyrody, ale też zajęciem pełnym doznań estetycznych i może być również inspiracją. Te skrzydlate piękności od wieków inspirują różnych twórców. Kto wie, może motyl zwabiony Budleją Dawida sprawi, że obudzi się w Tobie artystyczny duch, a może po prostu skłoni Cię do czerpania radości z drobnostek? Jak napisał mistrz Mickiewicz „Dni nasze jak dni motylka,/ Życiem wschód, śmiercią południe;/ Lepsza w kwietniu jedna chwilka/ Niż w jesieni całe grudnie”.

Po lekturze tego artykułu będziesz wiedzieć m.in.:

• jak inaczej nazywa się Budleja Dawida,

• jakie wymagania ma ta roślina,

• które owady wabi Buddleja davidii,

• jakie inne kwiaty uwielbiają motyle

• co zrobić, by ratować skrzydlate owady.

źródła: W. Seneta, „Drzewa i krzewy liściaste”, „Działkowiec” (wrzesień 2019), J. H. Reichholf „Motyle. Opowieści o wymierających gatunkach”, S. Kossak, „O ziołach i zwierzętach”

autor: Urocznica, zdjęcia: archiwum prywatne