Magiczna symbolika drzew, czyli natura i kultura

Drzewa w jesiennych barwach to piękny widok. Uwielbiamy się im przyglądać. Poza tym, badania naukowców wykazały, że im więcej drzew i terenów zalesionych, tym szczęśliwsi oraz mniej zestresowani są ludzie. Zieleń ma na nas zbawienny wpływ! Nasz los zaś ściśle splata się z losem drzew… Te wyjątkowe dzieła natury są powiązanie z ludzkością na różne sposoby. Od wieków działają też na naszą wyobraźnię. Jesień, jako czas kolorowego spektaklu przyrody, to idealny moment by przyjrzeć się im bliżej! Oto garść ciekawostek i informacji, które ukazują jak ciekawym tematem jest symbolika drzew.

Drzewa w tradycyjnej kulturze wyobrażały wszechświat, łączyły niebo i ziemię. Pełniły ważne funkcje w życiu duchowym człowieka. Dlatego też warto patrzeć na nie tylko ze względu na aspekt przyrodniczy oraz użytkowy, ale też kulturowy. Symbolika drzew może się nam przydać. Choćby do interpretacji utworów literackich czerpiących z tradycji ludowej, ale nie tylko!

Pexels

Mowa drzew

Drzewo to nie tylko roślina, budulec i opał! Ten cud natury kryje w sobie znacznie więcej niż się na pozór wydaje. Przyrodnicze piękno to nie wszystko. Drzewa pełnią ważną rolę w wierzeniach ludowych z całego świata. Poszczególne gatunki znalazły miejsce w licznych legendach, opowieściach, mitach, interpretacjach i zyskały znaczenie symboliczne. Drzewa pojawiają się też w folklorze polskim.

Przez wieki wokół nich narosło wiele metaforycznych znaczeń. Drzewo to symbol wielkości, porządku świata, życia, nieśmiertelności, stałości, piękna. Przodkowie wierzyli, że wewnątrz tych wielkich roślin żyją duchy i inne istoty. Z każdym gatunkiem wiązali zaś wyjątkowe dla danego rodzaju właściwości oraz cechy. Magia drzew jest nieco zapomniana, ale wielkie rośliny wciąż pełnią dużą rolę w naszej kulturze.

Pexels

Symbolika gatunków drzew

Erwin Thoma w książce „Tajemna mowa drzew” napisał: „drzewa mówią, a współczesny człowiek stracił zdolność słuchania tego, co chcą nam przekazać”. Jesień to idealny czas, by oddać cudom natury głos. Jaka jest symbolika drzew? Oto zbiór podstawowych informacji na ten temat. Nie sposób napisać o wszystkich gatunkach, ale poniżej znajdziecie sporą garść ciekawostek o wybranych drzewach.

• Brzoza – kojarzona jest z magią uzdrawiania, prawdą, rozpoczynaniem od nowa. Oznacza też początek i koniec, skromność, łagodność, stabilność. Dawniej przeganiała złe moce. Słowianie wiązali ją z dziewczęcością, czystością. Uznawano brzozę za drzewo święte, życzliwe ludziom, wykorzystywano ją w obrzędach.
• Buk – pobudza kreatywność, towarzyskość i przywództwo. Słowianie nadali mu znaczenie niezwykłe. Wiązano go z mocą, boskością, płodnością, cierpliwością, szczęściem.
• Grab – symbol potulności, pokory. Zwracano też uwagę na jego twardość, ciężar.
• Głóg – nadzieja. Uważano dawniej, że uzdrawia, leczy złamane serce.
• Orzech – daje wewnętrzną mądrość. Oznacza męską siłę, zdrowie. Był symbolem twardości, cierpliwości. Uważano go za drzewo domowe, opiekuńcze, wykorzystywano we wróżbach i obrzędach.
• Olcha – znak opieki, hojności, troski.
• Jabłoń – daje urodę i szczęście. Miała wyjątkowe miejsce w dawnym sadzie. Była uznawana za drzewo życia, symbol rodzicielstwa. Mówiono o niej: dar bogów. W słowiańskich wierzeniach była drzewem obfitości, wiązano z nią również wiele przesądów, zabobonów.
• Jawor – oznacza ciekawość, boskość, wieczność, siłę.
• Świerk – ma moc uzdrawiania. Oznacza trwałość, siłę, pokój. Wykorzystywano go w ludowych obrzędach. Uważano za drzewo święte. Wróżono z jego gałęzi.
• Sosna – łagodzi poczucie winy, oczyszcza, pobudza. Oznacza nieśmiertelność. Symbolizowała wytrwałość, cnotę, była otaczana troską.
• Topola – łagodzi złość, wątpliwości, strach. To symbol kobiecości, dwoistości natury, emocji. Dawniej pojawiała się w magii i rytuałach związanych z miłością.
• Leszczyna – w Polsce było to magiczne drzewo. Oznaczało mądrość, witalność, płodność. Leszczyna otaczana była kultem, nazywana drzewem opiekuńczym, uzdrawiającym, ochronnym.
• Jesion – znak rozwagi, ambicji, świadomości.
• Wiśnia – wiąże się z intymnością. Symbolizuje przemijanie, nowe życie, początek. Kwitnąca stała się motywem wielu legend, mitów, opowieści.
• Śliwa – wytrwałość, wierność, uroda, długowieczność.
• Jodła – symbol czasu, życia, prawdy, siły.
• Grusza – kojarzy się ją z kobiecością, płodnością, długowiecznością, macierzyństwem, czułością. Wiązano ją z dawnymi boginiami. Pojawia się w polskiej kulturze ludowej. Różne drzewa owocowe wykorzystywano bowiem  w rytuałach.
• Dąb – kojarzony jest z ochroną, pomyślnością, zdrowiem, mądrością, siłą, długowiecznością. Żołędzie to zaś życie, zdrowie, męskość. W przeszłości wiązano go ze słońcem. Symbolizował wytrwałość. Wierzono w jego liczne pozytywne właściwości. Był świadkiem przysiąg, sądów, ślubów.
• Wierzba – wiązana jest z magią, inspiracją, życzeniami, kobiecością, energią, ale też smutkiem, płaczem, żałobą. Dawniej mówiono, że wierzba to porzucona kochanka. Wierzono, że w jej gałęziach mieszkały czarownice.
• Wiąz – godność, melancholia, przemijanie.
• Jarzębina – sprzyja uzdrawianiu, chroni. Symbolizuje wrażliwość, tęsknotę, rozwagę. Dawniej wierzono, że przynosi szczęście w miłości oraz dobry urodzaj. Wróżono z niej pogodę.
• Cis  – kojarzony jest ze śmiercią, nieśmiertelnością, magią, przeznaczeniem. W symbolice pogańskiej wiązany był z krainą zmarłych. Uważano, ze ma właściwości ochronne, uzdrawiające.
• Lipa – drzewo bogów, daje ochronę. Wiązano ją z kobiecością, życiem, miłością, rodziną. Była drzewem świętym, ochronnym. Kojarzyła się z bogactwem.
• Kasztanowiec – sadzono je wraz z narodzinami kolejnego potomka, symbolizowały życie człowieka, ciepło, luksus. Wróżono z kasztanowych drzew o życiu. Wierzono, że wyciągają z chorych negatywną energię.
• Dereń – wytrzymałość, akceptacja.
• Kalina – ludność słowiańska wiązała ją z młodością, pięknem, żywotnością, kobiecością. Miała romantyczne znaczenie. Oznaczała też piękno, płodność, życiodajne siły.
• Modrzew – symbol odwagi, śmiałości.

Pexels

Czy symbolika drzew i kwiatów to temat, który Was interesuje? Jeśli tak, zachęcam też do lektury tekstu Ukryte znaczenie kwiatów jesiennych.

autor: Urocznica, źródła: „Sekretny język drzew”, G. Davies, „Abecadło etnografa”: Symbolika drzew wg prof. Anny Zadrożyńskiej, polskieradio.pl, liderkiinnowacji.pl, rme.cbr.net.pl, poznan.lasy.gov.pl, zdjęcia: Pexels

Cytaty o drzewach: z poezji, prozy i inne