Przed wielu, wielu laty… mieszkał tu Józef Ignacy Kraszewski. Twórca o imponującym dorobku literackim oraz wielu talentach. Pisarz, dziennikarz, rysownik, malarz, muzyk i kolekcjoner. W tym miejscu, w tej pięknej willi, napisał jedne ze swoich najpiękniejszych oraz najważniejszych dzieł. Dziś mieści się tu poświęcona temu twórcy instytucja. Muzeum Kraszewskiego w Dreźnie.

Pisarz mieszkał tu w latach 1873-1879. Zajmował się nie tylko twórczością literacką, ale też działał na rzecz emigrantów z Polski. Przede wszystkim jednak to tu napisał „saską trylogię”, w tym „Hrabinę Cosel”, a także legendarną „Starą baśń”. Muzeum Kraszewskiego w Dreźnie przypomina jego postać i pięknie wpisuje się w polsko-niemiecki dialog.

Muzealna willa w zielonym otoczeniu

Pracowity polski pisarz

Józef Ignacy Kraszewski uznawany jest za najpłodniejszego pisarza polskiego i jednego z twórców o największym dorobku literackim na świecie. Napisał ponad 220 powieści, ponad setkę nowel, opowiadań oraz obrazków, a także setki sztuk scenicznych, dziesiątki tomów prac historycznych, relacji z podróży, tekstów publicystycznych, poetyckich, jak również tysiące felietonów, artykułów prasowych czy recenzji.

Prowadził też rozległą korespondencję. Był redaktorem i wydawcą. Pasjonował się również rysunkiem pejzażu i architektury, interesowało go malarstwo olejne. Angażował się w działalność polityczną oraz patriotyczną skierowaną przeciwko carskiej Rosji. Jak wiele osób w XIX-wieku, ze względu na takie inicjatywy, musiał emigrować. Wyjechał do Drezna. Miejsca, które od wieków wiązało Polskę i Saksonię, było także ważnym ośrodkiem emigracji politycznej rodaków.

Tablica na willi pisarza w Dreźnie (Kraszewski Museum)

Okres drezdeński

Kraszewski spędził w Dreźnie ponad 20 lat. Mieszkając w saksońskiej stolicy, pomagał polskim uchodźcom politycznym, był organizatorem życia literackiego i kultywował pamięć o rodzinnym kraju. Ten czas miał ogromny wpływ zarówno na jego twórczość, jak też recepcję dzieł pisarza na Zachodzie. Twórca napisał tu szereg powieści historycznych poświęconych Polsce oraz cieszącą się do dziś popularnością: saksońską trylogię o dworskim życiu w barokowym Dreźnie.

Pisarz początkowo mieszkał w Neustadt, spokojnej, oddalonej od centrum miasta dzielnicy. W willi w szwajcarskim stylu. Wybór Drezna jako miejsca schronienia nie był przypadkowy. Miasto gościło m.in. Adama Mickiewicza, Tadeusza Kościuszkę, Fryderyka Chopina, Kazimierza Brodzińskiego. Schronienie w stolicy Saksonii znalazła spora liczba uczestników powstania styczniowego. W II połowie XIX wieku Polacy stworzyli tu „małą ojczyznę”. Właśnie w niewielkiej willi drezdeńskiej Kraszewski znalazł swoją oazę. Dziś w gościnnych murach budynku mieści się poświęcone pisarzowi muzeum.

Portret hrabiny Cosel w Muzeum Kraszewskiego w Dreźnie

Jedyna taka instytucja

Instytucja powstała w latach 60. ubiegłego wieku. Można w niej podziwiać przedmioty związane z pisarzem, wystawę poświęconą życiu oraz twórczości literata, a także różnorodne ekspozycje czasowe. Muzeum jest jednym z ważniejszych centrów polsko-niemieckiego dialogu. – Działalność Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego jest dobrym przykładem na to, jak bogatą tradycję historyczną można wykorzystać dla kształtowania współczesności. Jest także dobrym przykładem harmonijnej współpracy – napisał Janusz Odorowąż-Pieniążek we wprowadzeniu do katalogu „Muzeum Kraszewskiego w Dreźnie”.

Instytucja znajduje się we wspomnianej willi w stylu szwajcarskim, którą otacza zieleń drzew, krzewów i kwiatów. Dobrze pamięta ona czasy Kraszewskiego. Gdy mieszkał tu pisarz, ledwie mieścił się w niewielkim domu ze wszystkimi swoimi książkami oraz kolekcjonerskimi zbiorami. Nieco na to narzekał, ale z ogrodu i bliskości zieleni podobno cieszył się niezmiernie. Stworzył tu mały zielony raj. Posadził wiele drzew i innych roślin. – U mnie zielono, drzewa szumią, a ja piszę i piszę lub w ogródku pracuję. Kosy, szpaki i wróble mi się przypatrują, a wiewiórki tylko czasami – pisał w jednym z listów do bliskich, zacytowanym w publikacji „Muzeum Kraszewskiego w Dreźnie”. Wyprowadził się z willi w 1879 roku.

Ławeczka przed muzeum

Punkt obowiązkowy podróży

Kraszewski napisał w Dreźnie 160 powieści i większość swoich utworów publicystycznych. Mimo, że historia literatury polskiej wyznaczyła mu skromne miejsce, a pisarz nie należy do naszych najbardziej znanych twórców, warto poznać go bliżej, bo był naprawdę wyjątkową postacią. – Ja nie jestem pono ani literatem, ani artystą, choć piszę wiele i kocham wszelkie piękno – ja jestem człowiekiem mojego wieku, dzieckiem narodu mego” tak scharakteryzował się w „Zagadkach”, wspominanych w katalogu muzealnym.

Będąc w Saksonii, w Dreźnie, koniecznie odwiedźcie muzeum mu poświęcone. Porozmawiajcie po polsku z miłymi pracownikami muzeum, spójrzcie w oczy portretowej hrabinie Cosel, zajrzyjcie do księgi pamiątkowej, gdzie zobaczycie wiele wzruszających wpisów i usiądźcie na chwilę w ukwieconym ogródku, w którym szumią drzewa, a rudy kot wygrzewa się na słońcu… Muzeum Kraszewskiego w Dreźnie jest jedyną polską placówką muzealną na terenie Niemiec. Z pewnością to także jedna z najbardziej wyjątkowych instytucji o tematyce literackiej, jakie miałam okazję odwiedzić.

Muzeum Kraszewskiego w Dreźnie mieści się przy ulicy Nordstrasse 28. Pisarz mieszkał tu kilka lat i napisał ogromną ilość książek.

Kraszewski Museum, Dresen, Nordstrasse 28. Zapamiętajcie ten adres. Zachęcam także do przeczytania recenzji “Hrabiny Cosel”.

Fotografia Józefa Ignacego Kraszewskiego (Wikipedia, autor nieznany)

autor: Urocznica/ zdjęcia: archiwum prywatne (wrzesień 2020), fotografia Kraszewskiego z 1880 roku (Wikipedia), / źródła: „Muzeum Kraszewskiego w Dreźnie”, katalog, DIDEA; http://www.encyklopediateatru.pl/autorzy/69/jozef-ignacy-kraszewski; https://polonika.pl/polonik-tygodnia/muzeum-jozefa-ignacego-kraszewskiego-w-dreznie; https://culture.pl/pl/tworca/jozef-ignacy-kraszewski