Recenzja: „Zaklęty dwór” W. Łoziński

Niezbyt często współczesny czytelnik polski ma w rękach podobne książki. A szkoda, bo warto sięgać po dawną literaturę… Można w niej znaleźć prawdziwe skarby! Oto przykład. Literacka perełka z XIX wieku. Jeden z pierwszych polskich utworów o charakterze sensacyjno-przygodowym, który zawiera też wątki obyczajowo-satyryczne. „Zaklęty dwór” to również dzieło napisane przez kresowego awanturnika i romantyka ze Lwowa, który zginął w pojedynku o kobietę. Zainteresowani?

Nawiedzona rezydencja, szaleniec, miłość, intryga polityczna… „Zaklęty dwór” to wspaniała i niesłusznie zapomniana powieść z 1859 roku. Niedawno miałam okazję zapoznać się z tą książką w wersji audiobooka, brawurowo czytanego przez Witolda Bielińskiego. Zapraszam na recenzję.

Rezydencja z tajemnicą

To idealna lektura dla tych, którzy kochają polską klasykę. Miłośnicy Mickiewicza, Kraszewskiego i Sienkiewicza powinni być zachwyceni! „Zaklęty dwór” to powieść wielowątkowa, wielokulturowa, napisana z fantazją oraz prozatorskim rozmachem.

Czego tu nie ma! Opuszczona rezydencja z duchem dawnego dziedzica. Obecny właściciel – młody idealista. Jego przyjaciel – szalony zawadiaka. Prócz tego: emisariusz, który przygotowuje grunt do wybuchu przyszłego powstania. Piękna dziewczyna z tajemnicą. Dumny hrabia z rodziną. Skorumpowany urzędnik knujący paskudną intrygę… I wielu, wielu innych.

A wszystko łączy Zaklęty Dwór! Majestatyczny. Zamknięty dla świata. Odizolowany. Skryty w cieniu. Otoczony bujnym ogrodem. Strzeżony przez starego klucznika, który budzi postrach wśród mieszkańców okolicy.

Romantyczny bohater

„Zaklęty dwór” to cała galeria ciekawych postaci. Młodych, starych, dobrze urodzonych, pochodzących z nizin społecznych, biednych i bogatych, uczciwych oraz złoczyńców… Niektóre postaci są ciche i skromne, inne porywcze oraz skłonne do awantur. Kolejne marzycielskie, pełne ideałów oraz oddane porywom serca. To cały wachlarz różnych typów oraz postaw ludzkich. Każda postać jest inna, każda ciekawa.

Nie brak tu osób o niezwykle bujnym życiorysie oraz bogatym, złożonym charakterze. Jedną z takich postaci jest pewien bohater ze skazą. Budzi od początku spore zainteresowanie. To postać romantyczna, a nawet mickiewiczowska z ducha. Niegdyś samowolny zawadiaka, dziś emisariusz, który w prostym przebraniu wędrownego handlarza zawiązuje powstańczy spisek po wsiach i zaściankach…

Jest tu też postać z typu „nieśmiertelnych”. O zapadającym w pamięć nazwisku i osobowości tak bogatej, że niewiele podobnych typów spotykamy w literaturze. Detektyw-spiskowiec, cynik, który jednak potrafi być bohaterem i ma dobre serce. Dobry przyjaciel. Kto to taki? To pozostawiam zainteresowanym lekturą. Łoziński stworzył w tej książce naprawdę ciekawe portrety ludzkie.

Humor gawędziarza

Nie mniej ciekawy od treści, jest styl tej powieści. Nietuzinkowy, żywy, ekspresyjny. Autor potrafi utrzymać uwagę czytelnika. Sprawia to nie tylko fabuła, żywa akcja, angażująca odbiorcę, ale też oryginalny, wyjątkowy styl. Powieść jest znakomicie skonstruowana, obfituje w różne oblicza komizmu, a do tego pobrzmiewają w niej echa „Pana Tadeusza”.

Walery Łoziński był niezwykłym talentem literackim. Umiejętnie połączył w tej książce styl gawędy szlacheckiej z wątkami historycznymi, przygodowo-sensacyjnymi i romantycznymi. Poza tym, w ciekawy sposób poruszył też problematykę narodową. Pisał jak żył. Barwnie. Intensywnie.

Zapomniany autor

Łoziński był pisarzem i dziennikarzem, znanym wśród lokalnej bohemy. Awanturnik oraz twórca bestsellerów w jednym! Słynął z zamiłowania do burd i pojedynków. Ostatnia jego potyczka na szable miała podłoże miłosne. Poszło o kobietę – koleżankę z redakcji. Niestety, sprawa zakończyła się nieszczęściem. Pisarz zmarł na skutek odniesionych ran.

„Zaklęty dwór” to pierwsza część zaplanowanej przez niego trylogii. Ukazała się jeszcze jej kontynuacja, okrojona przez cenzurę. Trzecia część nie ujrzała niestety światła dziennego, bo przerwała ją właśnie przedwczesna śmierć twórcy. To wielka szkoda, bo być może, gdyby autor żył nieco dłużej, jego pisarstwo utrwaliłoby się lepiej w pamięci czytelników. Słynni krytycy i badacze literaccy cenią Łozińskiego i uważają, że jego twórczość jest ponadczasowa.

Coś w tym jest! To wyjątkowa literatura. Warto dodać, że istnieje też ekranizacja powieści. W 1976 roku powstał serial kostiumowy o takim samym tytule. Obraz wyreżyserował Antoni Krauze. Serial był bardzo dobrze oceniany i zyskał wiele pozytywnych recenzji.

Szczerze zachęcam więc do sięgnięcia po „Zaklęty dwór”. Czy to w wersji drukowej, czy czytanej. Nieważne. Warto poszerzać czytelnicze horyzonty, sięgając także po dawną literaturę polską. Można ona zaskoczyć niejednego wytrawnego mola książkowego! Dla mnie to była fascynująca podróż czytelnicza. Gorąco polecam!

Tytuł: „Zaklęty dwór” (audiobook)

Autor: Walery Łoziński

Lektor: Witold Bieliński

Wydawca: Wolne Dźwięki

Rok wydania: 2017

Wolisz inną literaturę? Poszukaj inspiracji w dziale Biblioteczka lub na moim Instagramie.

autor: Urocznica, zdjęcia: mat. prasowe, Pixabay

Recenzja: „Duchy Nocy Kupały” (antologia)