Recenzja: „Upiór opery” Gaston Leroux

Groza. Romans. Piękno i brzydota. Mroczny klimat. Muzyka… „Upiór opery” to słynna powieść gotycka Gastona Leroux, publikowana w odcinkach w latach 1909–1910. Książka opowiada historię Eryka, zdeformowanego fizycznie genialnego kompozytora, żyjącego w piwnicach Opery Paryskiej, którego łączy dziwny oraz tajemniczy związek z młodą solistką opery, Krystyną. Kobieta jest rozdarta między nim a innym mężczyzną. Ta historia to jednak znacznie więcej niż romans! Książka jest poruszającą i dającą do myślenia opowieścią, którą naprawdę warto przeczytać.

Powieść „Upiór opery” była wielokrotnie ekranizowana, inscenizowana oraz interpretowana. Jedną z najsłynniejszych adaptacji scenicznych jest musical „Upiór w operze” Andrew Lloyda Webbera. Popularny jest również film „Upiór w operze” w reżyserii Joela Schumachera z 2004 roku. Pierwowzór jest jeszcze ciekawszy…

Gaston Leroux – niezwykły autor „Le Fantôme de l’Opéra”

Autor książki, Gaston Leroux, był francuskim pisarzem i reporterem. Z zawodu prawnikiem. Bardzo dużo podróżował. Znany był z reportaży oraz recenzji. Jako rasowy dziennikarz, pojawiał się wszędzie tam, gdzie działo się coś interesującego. W swojej pracy często posługiwał się fałszywą tożsamością, aby lepiej poznać omawiany temat.

Gaston Leroux otrzymał nawet wyróżnienie za wybitne zasługi dla prasy! W pewnym momencie porzucił jednak dziennikarskie rzemiosło. Wtedy całkowicie poświęcił się literaturze. Pisał dużo i w pośpiechu. Stale potrzebował pieniędzy ze względu na… uzależnienie od hazardu.

Leroux chętnie pisywał np. powieści detektywistyczne. Porównywano go do Edgara Allana Poego i Arthura Conana Doyle’a. Znany był również z literatury weird fiction, czyli fantastyki grozy. Najsłynniejszą powieścią Lerouxa jest właśnie „Upiór opery”!

To powieść ciekawa z wielu względów, dostarczająca emocjonującej rozrywki, ale też zmuszająca do refleksji. „Płaczesz! Boisz się mnie! A przecież w gruncie rzeczy nie jestem taki zły! Pokochaj mnie i się przekonasz! Gdybym był kochany takim, jakim jestem, byłbym bardzo dobrym człowiekiem! Gdybyś zechciała mnie pokochać, byłbym łagodny jak baranek. Mogłabyś robić wszystko ze mną”.

Piękna i Bestia – liczne nawiązania, refleksje, skojarzenie

„Upiór opery” to znacznie więcej niż gotycki romans! Książka jest powieścią wielogatunkową. Łączy romans, grozę, kryminał, fantastykę i literaturę przygodową. Można w niej zauważyć także elementy prozy psychologicznej! Autor wiele uwagi poświęca duchowym wnętrzom swoich bohaterów. Mówi się, że Leroux w swojej książce jest niczym prekursor psychiatrii i psychologii. Coś w tym jest.

„Le Fantôme de l’Opéra” to historia wspaniale napisana, pełna emocji oraz ciekawych myśli.  Powieść jest bogata w symbole, dwuznaczności, metafory. Nasuwa różne skojarzenia. Momentami książka przywodzi na myśl baśń „Piękna i Bestia”. Tytułowy Upiór nieco przypomina też postać Quasimodo z powieści Wiktora Hugo „Katedra Marii Panny w Paryżu” (znanej też pod tytułem „Dzwonnik z Notre-Dame”). Poza tym, Upiór zamknięty w podziemiach opery kojarzy się również z Minotaurem, mitologicznym potworem z labiryntu w Knossos.

Upiór to przede wszystkim postać złożona i skomplikowana! Eryk jest genialnym architektem, iluzjonistą oraz kompozytorem. To geniusz. Obdarzony jest barwnym życiorysem, błyskotliwym umysłem, pięknym głosem, ale też zdeformowanym ciałem i mrocznym wnętrzem… To czarny charakter. I człowiek!

Upiór od lat zamieszkuje podziemia Opery Paryskiej. To osoba wyrzucona na margines społeczny. Odepchnięta przez ludzi. Niestety lata izolacji i odrzucenia odciskają na mężczyźnie piętno. „Jego nadzwyczajna, odpychająca brzydota, stawiająca go po za nawiasem społeczeństwa, wpoiła w niego przekonanie, że zwolniony jest ze wszelkich obowiązków względem tego świata i czyniła go bezwzględnym i okrutnym”.

Pewnego dnia Eryk zakochuje się w utalentowanej sopranistce, Krystynie. Ją jednak uczucie łączy z wicehrabią Raulem. Owładnięty obsesyjną miłością Upiór postanawia pomóc dziewczynie odnieść sukces w operze, pozbyć się rywala i rozkochać ją w sobie. Popada w szaleństwo. Po trupach do celu… Jak się skończy ta historia?

Miłość czy śmierć – ponadczasowe przesłanie

„Muzyka ta wprowadzała mnie w świat niewypowiedzianej męki, w otchłanne ciemności, gdzie przebywał najnieszczęśliwszy człowiek, pozbawiony wszelkich nadziei, gdzie Boleść i Rozpacz, przekraczające wszelkie granice, przybierały aureolę męczeństwa i najwyższego bohaterstwa — gdzie Brzydota, uniesiona na skrzydłach Miłości, otwarcie i śmiało spojrzała w twarz Pięknu”. „Upiór opery” to historia romansowa, ale też opowieść o tragedii człowieka.

Książka wykracza daleko za historię miłosnego trójkąta. Powieść Gastona Leroux to nie tylko Krystyna, Raul i Eryk. „Upiór opery” to powieść z dreszczykiem, jednak książka ta nie służy wyłącznie rozrywce. Poza gotyckim romansem, oferuje znacznie więcej!

„Le Fantôme de l’Opéra” to opowieść o naszych lękach, tolerancji, konfrontacji z innym, nieznanym i obcym. Tytułowy bohater został przecież odrzucony przez społeczeństwo na skutek swoich fizycznych ułomności… „Upiór opery” przypomina o ludziach wykluczonych, jak też dwoistym obliczu ludzkości. W każdym mieszka dobro i zło, to my decydujemy o tym, która z tych wartości nas zdominuje.

„Upiór opery” jest utworem ponadczasowym. Barwny język, historia trzymająca w napięciu, ponadczasowe przesłanie. Książkę cechuje wartka akcja, wielowątkowa fabuła oraz plejada oryginalnych postaci. To powieść bardzo ciekawa. Historia pełna emocji! Książka jest głęboka, mroczna, ale niepozbawiona elementów humorystycznych! To jednak przede wszystkim opowieść, która porusza i prowokuje do myślenia.

„Le Fantôme de l’Opéra” jest historią intrygującą. Powieść Gastona Leroux to książka z kanonu literatury światowej. Wyjątkowa. Taką literaturę warto czytać! Dobrą, wartościową, poszerzającą horyzonty. Tego typu książki nas wzbogacają: emocjonalnie i intelektualnie. „Biedny, nieszczęśliwy Eryk! Czy mamy go żałować? Czy też przeklinać? Chciał tylko jednego – być takim jak wszyscy inni ludzie. Ale był zbyt brzydki! Musiał ukrywać swój geniusz bądź używać go do stosowania niecnych sztuczek, podczas gdy, mając normalną twarz, byłby jednym z najszlachetniejszych przedstawicieli ludzkiej rasy! Miał serce zdolne pomieścić całe imperium, a musiał gnieździć się w piwnicy!”.

Tytuł: „Upiór opery”

Autor:  Gaston Leroux

Wydawnictwo: Świat Książki

Rok wydania: 2023

*egzemplarz zakupiony

PS Czytaliście tę powieść czy znacie tylko musical albo film? Koniecznie sięgnijcie po oryginał!

autor: Urocznica, zdjęcia: mat. pras. wyd., Pexels

Klasyczne książki z dreszczykiem: subiektywny przegląd