„Biblioteka w oblężonym mieście. O wojnie w Syrii i odzyskanej nadziei” to lektura niełatwa, pełna bolesnych obrazów oraz smutnych opowieści, choć niepozbawiona ufności w lepsze jutro. Nie odpowiada na wszelkie pytania. Nie mówi wszystkiego o syryjskim konflikcie, ale opowiada niezwykłą historię o ludziach, którzy szukali książek pośród ruin i przynosili je do tajnego miejsca. Tam stworzyli podziemną bibliotekę, która stała się dla nich symbolem nadziei.

Książka Mike’a Thomsona, korespondenta BBC, przestawia przerażający, poruszający obraz konfliktu w Syrii, ale pokazuje także, że strach, głód i wszechobecna śmierć – nie są w stanie zabić człowieczeństwa. Literatura zaś może dawać ukojenie, inspirować, a także pomagać budować nowy świat.

Schronienie wśród książek

Jak czytamy w książce, tytułowa biblioteka, ulokowana w podziemiach jednego z syryjskich miast, jest dla ludzi doświadczających okrutnego konfliktu, ostoją, schronieniem oraz podporą. Daje nadzieję w tragicznych okolicznościach. Sekretne miejsce, ukryte głęboko pod gruzami, chroni przed gradem bomb i pocisków. To oaza spokoju, gdzie można znaleźć różnorodne książki, oderwać się od okrutnej rzeczywistości, podyskutować, stworzyć plany na lepsze czasy. Jak mówi jeden z bohaterów książki, Anas: „Jak ciało potrzebuje jedzenia, tak duch potrzebuje książek”.

W tajnej bibliotece wśród ścian ciągną się długie rzędy publikacji, a są tam m.in. podręczniki, encyklopedie, poezja, teksty naukowe i religijne, jak również zagraniczna klasyka, literatura piękna czy kryminały. Dla osób odwiedzających tajne miejsce to świadectwo wiary w wartość kultury oraz symbol ufności w lepszą w przyszłość. Okazuje się, że nawet w okrutnym świecie jest miejsce na literaturę. To ona, przekazując wiedzę oraz doświadczenie, budując empatię, pomagając myśleć elastycznie, według twórców tego miejsca, pomoże zbudować nowy świat.

Obraz okrutnej wojny

Opowieść Mike’a Thomsona to jednak nie tylko publikacja o tajnej bibliotece i niezwykłym księgozbiorze, ale też historia o ludziach doświadczających wojny. W tym m.in. syryjskich studentach, którzy wierzą w dobroczynny wpływ literatury na ludzkie umysły, artystach, przeciwnikach reżimu, jak również nauczycielach oraz najbardziej dotkniętych przez konflikt: dzieciach. Biblioteka jest osią, która łączy historie przedstawione w tej publikacji.

Książka Thomsona to reportaż o ludziach dotkniętych przez tragedię konfliktu. Autor pokazuje trudną rzeczywistość, świat pełen niebezpieczeństw, gdzie najwięcej cierpienia muszą znosić cywile. Kontekst konfliktu jest nakreślony w zarysie i to oczywiście tylko jedna z wielu narracji o tej wojnie, wycinek. Historia jest jednak bardzo poruszająca, bo wciąż aktualna. Z pewnością jest to opowieść subiektywna, fragmentaryczna, ale też wywołująca silne emocje.

Przestroga dla innych

Czytając tę książkę ciągle w mojej głowie brzmiał wiersz „Człowiek człowiekowi” Edwarda Stachury. Co kilka słów, rozdziałów, słyszałam go natrętnie w umyśle. „Czło­wiek czło­wie­ko­wi wil­kiem/ Czło­wiek czło­wie­ko­wi stry­kiem/ Lecz ty nie daj się zgnę­bić/ Lecz ty nie daj się spę­tlić”: to jego początkowe wersy. Z pewnością ta publikacja to obraz okrucieństwa konfliktu, ale może dawać nadzieję, bo pokazuje, że literatura ma wielką moc, a humanitaryzm, mimo wszystko, wciąż istnieje. Jednocześnie, to także przestroga mówiąca o tym, że pokój jest niezwykle kruchy i jak może eskalować konflikt. Poza tym, wobec trudów życia w wojennym czasie, niektóre nasze problemy dnia codziennego mogą wydać się błahe.

Całe szczęściem, że mamy literaturę i ona jest nam światłem. Uczy empatii i wrażliwości, poszerza naszą wiedzę oraz światopogląd, inspiruje, rozwija myślenie, kształtuje osobowość. Czytanie to naprawdę przywilej. Powinniśmy z niego korzystać. O tym także mówi ta książka. Polecam ją wszystkim, którzy chcą poszerzać swoje horyzonty i nie boją się wymagających, niełatwych lektur.

mat. prasowe

Tytuł: „Biblioteka w oblężonym mieście. O wojnie w Syrii i odzyskanej nadziei” (Syria’s Secret Library. The True Story of How a Besieged Syrian Town Found Hope)

Autor: Mike Thomson

Tłumacz: Andrzej Homańczyk

Wydawnictwo: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania: 2020

Więcej recenzji w dziale: Biblioteczka.

autor: Urocznica, zdjęcia: pixabay, mat. prasowe