Chryzantema, złocień. Roślina z rodziny astrowatych. To piękny kwiat, nieodłącznie kojarzący się z jesienią. Często traktowany jako jednorazowa ozdoba cmentarna, choć może być wdzięczną dekoracją ogrodów, balkonów, tarasów i wazonów. Występuje głównie w Azji, ale niektóre gatunki rosną dziko w Europie, w Polsce jeden – chryzantema Zawadzkiego. Różnorodne kolory, kształty, wielkości… Jakie sekrety kryją chryzantemy? Zapraszam do lektury.
Ich największą zaletą jest to, że kwitną nawet wtedy, gdy inne rośliny już dawno przekwitły. Sprawdzają się jako zieleń ogrodowa. Uprawiane są też na kwiaty cięte i w doniczkach.
„Piękna złotem/ z uśmiechem różowa/ muska kwiatem/ rosę, brzaskiem perłowa…”. A. Baltissen, „Chryzantema”
Pixabay
Spis treści:
Chrysanthemum to złoty kwiat
Chryzantemy pochodzą z Azji. W Chinach uprawiano ten kwiat już w XV w. przed naszą erą. Pisał o nim m.in. dawny liryk Tao Yuanming, prekursor azjatyckiej poezji ludowej. Pojawiają się też w „Pięcioksięgu konfucjańskim”.
Nazwa chryzantema pochodzi z greckiego, od słów chrysos (złoto) i anthemon (kwiat). Większość gatunków oraz odmian rośliny jest mrozoodporna. Można je uprawiać zarówno w gruncie, jak i pod osłonami. Wczesne odmiany tych kwiatów zaczynają kwitnąć zazwyczaj pod koniec wakacji, odmiany późniejsze cieszą wzrok nawet do połowy listopada.
W zależności od odmiany kwitną na czerwono, fioletowo, różowo, pomarańczowo, żółto, kremowo lub biało, w różnych odcieniach. Cieszą oko wyglądem – od maleńkich płatków, przez gwiaździste koszyczki, po olbrzymie kuliste kwiaty. Lubią jasne stanowiska, lekko wilgotną glebę, są wytrzymałe. Kwitną długo, nawet kilkanaście tygodni.
Szerokie zastosowanie chryzantemy
Chryzantemy mają szerokie zastosowanie. To nie tylko kwiaty ozdobne, ale też dla niektórych mają właściwości lecznicze oraz sprawdzają się w kuchni. W Azji pija się napar z chryzantem. Kwiatom przypisuje się też właściwości prozdrowotne. W Azji dawniej stosowano chryzantemy w przypadku przeziębienia, bólów, zawrotów głowy, nadciśnienia. W kuchni chińskiej wykorzystuje się płatki tych kwiatów, dodaje je do zup.
Chryzantemy należą też do najtrwalszych kwiatów ciętych. Mogą stać w wazonie nawet 4 tygodnie. Ze względu na swoje właściwości i różnorodność, cięte kwiaty znalazły szerokie zastosowanie w bukieciarstwie. Bardzo cenią je floryści.
Kwiatowa kultura i sztuka
W Japonii kwiat ten czczony jest podczas Święta Szczęścia, a cesarz ma Chryzantemowy Tron. Co więcej: najważniejszym odznaczeniem w tym kraju jest Najwyższy Order Chryzantemy wręczany osobiście przez władcę. Kwiat jest też częstym motywem w sztuce japońskiej, pojawia się na kimonach, obrazach i ceramice. 9 września obchodzi się w Japonii Święto Chryzantem. Wrzesień jest tam też „miesiącem chryzantem”. W Kobe, w ogrodzie Sorakuen Garden, co roku w październiku odbywa się zaś wielka wystawa tych kwiatów.
Chryzantemy można znaleźć na obrazach znanych malarzy, m.in. francuskich impresjonistów. Malował je np. Pierre-Augusta Renoir, Claude Monet, Camille Pissarro, Edgar Degas. W XIX wieku były zaś jednym z ulubionych kwiatów epoki wiktoriańskiej. W Wielkiej Brytanii kolorowymi chryzantemami doniczkowymi zdobiono werandy podczas zimowych przyjęć, bardziej stonowane kwiaty wkładano do butonierek, a biała chryzantema w bukiecie ślubnym oznaczała uczciwość panny młodej. Chryzantemami zdobiono też parki i miejsca publiczne.
Chryzantemy w mowie kwiatów oznaczają obfitość oraz bogactwo, radość, przyjaźń. W Polsce, Francji, Włoszech, Hiszpanii, Chorwacji, a także na Malcie i Węgrzech chryzantemy często kojarzą się ze smutkiem, pożegnaniem, cmentarzami. W Japonii jednak symbolizują słońce, długowieczność i doskonałość, a w wielu miejscowościach Stanów Zjednoczonych białe kwiaty oznaczają uczciwość.
Rośliny te są też ulubionymi kwiatami Maryni Pławickiej, bohaterki powieści „Rodzina Połanieckich” Henryka Sienkiewicza. W słynnym polskim tangu okresu międzywojennego pt. „Złociste chryzantemy”, autorstwa Zbigniewa Maciejowskiego, chryzantemy koiły zaś „smutek i żal” po rozstaniu.
„Kiedy nocą odpływał okręt do Arabii,/ od fajerwerków huczną, a od bólu niemą,/ długo jeszcze z pokładu twoje oko wabił/ lunatyczny kochanek z białą chryzantemą”. K. I. Gałczyński, „Szekspir i chryzantemy”
Pixabay
autor: Urocznica, źródła: „Miłosna mowa kwiatów”, wikipedia.org, zielonyogrodek.pl, krzewyozdobne.net, wiersze.annet.pl, galczynski.kulturalna.com, zdjęcia: Pixabay
Kwiaty o wielkiej emocjonalnej wartości 🙂
Piękne kwiaty, mimo że kojarzą mi się z cmentarzem😊
Zdecydowanie ciekawe.
O tym złocieniu już gdzieś czytałem. Ale fakt – chryzantemy mają swoją magię i czar. Nie wyobrażam sobie pierwszego listopada i drugiego bez nich. Znam wiele osób, które hodują kwiaty przez cały rok, by móc je sprzedawać przed listopadem ( z tego żyją 🙂 ). Pozdrawiam serdecznie 🙂
Słynna ozdoba tych dni.
Szkoda, że tak piękne kwiaty kojarzą mi się tylko z grobami…
Szkoda. 🙂
Piękne są chryzantemy, ale niestety kojarzą się zazwyczaj z kwiatami cmentarnymi.
Niestety tak.