„Oprócz błękitnego nieba, nic mi więcej nie potrzeba”: napisał Marek Jackowski w tekście słynnej piosenki, znanej z repertuaru zespołów Maanam i Golden Life. 14 kwietnia obchodzimy Dzień Patrzenia się w Niebo (lub: Dzień Patrzenia w Niebo). To dobry moment, by zatrzymać się na chwilę i spojrzeć w górę. Niebo skrywa w sobie wiele tajemnic. Wcześniej jednak – zachęcam do lektury kilku ciekawostek oraz cytatów.

Pixabay

Co to niebo?

Czym jest niebo? Można je rozumieć na różne sposoby. Od zawsze nad tym pytaniem zastanawiali się zwykli ludzie, artyści oraz teologowie. Słownik języka polskiego PWN podaje dwie definicje. Niebo to „pozorne sklepienie Ziemi”, ale też: „w wielu religiach: górna strefa świata, siedziba Boga, bóstw, aniołów i świętych; też: o samym Bogu, bóstwie, opatrzności”.

Nie ma jednego obrazu nieba. Ilu ludzi, tyle opinii. Z nieba można jednak wiele wyczytać. Na przykład: nocą warto oddać się podziwianiu pięknych obiektów astronomicznych (gwiazd, planet, komet). W dzień – niebo także jest fascynujące. Wielki błękit, szarość, ciemność nadchodzącej burzy… I chmury, z których można sporo dowiedzieć się o nadchodzącej pogodzie. Umowne sklepienie, firmament, raj… Każdy w niebie widzi coś innego.

Pixabay

Dlaczego niebo jest niebieskie?

W dzień niebo widziane z Ziemi ma kolor modry (intensywny niebieski), ponieważ światło słoneczne ulega rozproszeniu przez molekuły powietrza. „Aby promienie słoneczne, które są we wszystkich kolorach tęczy, trafiły do nas, muszą najpierw pokonać atmosferę i spotkać się z cząsteczkami powietrza. Ze wszystkich barw to właśnie niebieskie światło najchętniej oddziałuje z cząsteczkami atmosfery. Jest najbardziej rozpraszane. I w konsekwencji daje efekt niebieskiego nieba”: tłumaczy National Geographic Polska.

Pixabay

Jaka jest etymologia słowa „niebo”?

Etymologia to także ciekawy temat. Skąd pochodzi nasze polskie określenie sfery niebieskiej? Słowo „niebo” pochodzi od wyrazu prasłowiańskiego „nebo”, które z kolei wywodzi się od praindoeuropejskiego „nébhos” (chmura, obłok). „Słowo odmieniło u Słowian znaczenie, przeszło na ‘niebo’ (jasne, pogodne, stąd niebieski), gdy pierwotnie tylko ‘chmury’ i ‘mgły’ oznaczało”: podkreśla Aleksander Brückner w „Słowniku etymologicznym języka polskiego”.

Pixabay

Jakie są związane z nim związki frazeologiczne?

W języku polskim mamy liczne związki frazeologiczne związane z niebem. Najpopularniejsze z nich brzmią: „być jak niebo i ziemia”, „być w siódmym niebie”, „jak grom z jasnego nieba”, „manna z nieba”, „niebo w gębie”, „poruszyć niebo i ziemię”, „spaść jak piorun z jasnego nieba”, „wielkie nieba”, „wołać o pomstę do nieba”, „przychylić komuś nieba”, „wznosić oczy do nieba”. A to tylko kilka z niebiańskich związków frazeologicznych!

Pexels

Czyje słynne cytaty o niebie warto znać?

Niebo jest piękne i fascynujące, nic dziwnego, że od wieków budzi zaciekawienie oraz podziw, a także bywa inspiracją. Wiele znanych osobistości i ludzi słowa poświęciło mu kilka wartych zainteresowania myśli. Cytaty o niebie, niebo w aforyzmach, złote myśli na jego temat… Oto subiektywny przegląd, który prezentuje wybrana ciekawe słowa na temat nieba. Znajdziecie tu zarówno fragmenty prozy, poezji, jak i sentencje oraz piękne myśli znanych osób.

„A niebo zostawmy im –/ Aniołom oraz wróblom”. Heinrich Heine, „Niemcy. Baśń zimowa”

„Bo słuchajcie i zważcie u siebie,/ Że według bożego rozkazu:/ Kto nie dotknął ziemi ni razu,/ Ten nigdy nie może być w niebie”. Adam Mickiewicz, „Dziady”

„Pomyliłeś niebo z gwiazdami odbitymi nocą na powierzchni stawu”. Andrzej Sapkowski, „Czas pogardy”

„Nie­bo zło­te ci otwo­rzę,/ w któ­rym ci­szy bia­ła nić/ jak ogrom­ny dźwię­ków orzech,/ któ­ry pęk­nie, aby żyć/ zie­lo­ny­mi li­stecz­ka­mi,/ śpie­wem je­zior, zmierz­chu gra­niem,/ aż uka­że ją­dro mlecz­ne/ pta­si świt”. Krzysztof Kamil Baczyński, „Niebo złote ci otworzę”

„Po każdym spojrzeniu w niebo zostaje w oczach nieco błękitu”. Aleksander Kumor

„Każdy na ziemi ma takie niebo, czyściec i piekło, na jakie zasługuje”. Jerzy Andrzejewski, „Popiół i diament”

„Są dwie rzeczy, które napełniają duszę podziwem i czcią, niebo gwiaździste nade mną i prawo moralne we mnie”. Immanuel Kant

„bez cie­bie jak/ bez uśmie­chu/ nie­bo po­chmur­nie­je/ słoń­ce/ wsta­je tak wol­no/ prze­cie­ra oczy/ za­spa­ny­mi dłoń­mi”. Halina Poświatowska, „Bez ciebie…”

„Tego imię za życia wypisane jest w niebie, komu chlebem powszednim jest ofiara z siebie”. Ignacy Krasicki

„Wystarczy promyk nadziei, aby otwarło się niebo”. Przysłowie arabskie

„Nie mu­szę cze­kać na po­god­ną noc,/ ani za­dzie­rać gło­wy,/ żeby przyj­rzeć się nie­bu./ Nie­bo mam za ple­ca­mi, pod ręką i na po­wie­kach./ Nie­bo owi­ja mnie szczel­nie/ i uno­si od spodu”. Wisława Szymborska, „Niebo”

„Dla wszystkich starczy miejsca pod wielkim dachem nieba”. Edward Stachura, „Pieśń na wyjście”

„Nie wszę­dzie jest tak ład­nie jak w nie­bie–/ szko­da tyl­ko, że o tym nikt nie wie,/ że to nie­bo jest po to,/ żeby sre­bro i zło­to/ w nim świe­ci­ły dla cie­bie co noc,/ że­byś ran­kiem się zbu­dził z na­dzie­ją–/ wła­śnie po to te gwiaz­dy się śmie­ją,/ wła­śnie po to jest nie­bo,/ wła­śnie w nie­bie dla­te­go/ tak no­ca­mi te gwiaz­dy lśnią”. Konstanty Ildefons Gałczyński, „Niebo”.

Pixabay

Dzień Patrzenia się w Niebo zobowiązuje. Będzie dziś obserwować firmament? Patrzycie czasem w niebo?

Ciekawostki, cytaty i przysłowia o kwietniu

autor: Urocznica, źródła: polszczyzna.pl, sjp.pwn.pl, national-geographic.pl, wikisource.org, wikiquote.org, poezja.org, zdjęcia: Pexels, Pixabay