Dzień Wierzby – kartka z kalendarza

Dzień Wierzby – kartka z kalendarza

21 marca to pierwszy dzień kalendarzowej wiosny, ale nie tylko! Pod tą datą mamy też ciekawe święta. Np. Światowy Dzień Lasu, Międzynarodowy Dzień Poezji i… Dzień Wierzby. Temu ostatniemu warto poświęcić nieco więcej uwagi. Wierzba to drzewo (lub krzewinka) szeroko rozpowszechnione na świecie. Przede wszystkim jednak – jest nieodłącznym elementem polskiego krajobrazu. Warto przyjrzeć się tej zieleni bliżej.

 

To roślina miododajna, ozdobna, lecznicza i wykorzystywana w gospodarce. Niestety liczba tych drzew maleje. Dzień Wierzby to dobra okazja by pochylić się nad tym problemem, a także przyjrzeć bliżej owym niezwykłym dziełom natury.

Wierzba symbolika

Pixabay

Drzewo polskiego krajobrazu

Wierzba (nazwa naukowa Salix) rośnie często nad wodami i w miejscach wilgotnych. Możną ją spotkać wśród pól, łąk, lasów, przy drogach. Lubimy ją sadzić w ogrodach i parkach. Wiele jej gatunków jest uprawianych jako rośliny ozdobne, ale też dla produkcji drewna, węgla, biomasy. Pędy wierzb wykorzystuje się w plecionkarstwie. To też ceniona roślina miododajna.

Wierzba ma duże znaczenie dla krajobrazu i ekologii. Te drzewa są siedliskiem wielu gatunków zwierząt – ptaków, chrząszczy, zajęcy, jeży… Wierzby nad brzegami rzek regulują poziom wody, a także oczyszczają okolicę. Korzenie tych drzew wychwytują ogromne ilości zanieczyszczeń! Na podmokłych terenach działają też jak pompy wyciągające nadmiar wody z ziemi. Stanowią np. naturalną zaporę w czasie roztopów.

Mamy np. wierzbę białą, alpejską, iwę, gęstolistną, płożącą, wyniosłą, zwisającą… W Europie występują 64 gatunki, z czego w Polsce dziko rośnie około 26. Cenimy wierzbę szczególnie jako roślinę ozdobną. Przede wszystkim ze względu na okazałe, puszyste kwiatostany (kotki, bazie). Chętnie wykorzystujemy je do tworzenia palm wielkanocnych oraz wiosennych dekoracji.

Warto wiedzieć, że to też roślina wykorzystywana w ziołolecznictwie. Jej kora zawiera związek o nazwie salicyna. Ta substancja ma silne działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, ściągające. Z tego powodu korę wierzby stosuje się przy dolegliwościach związanych np. z bólami głowy i przeziębieniem.

Wierzba symbolika

Pexels

Symbolika wierzby i tradycja ludowa

Wierzba to symbol wiosny, ale też płodności, zaświatów i długowieczności. To drzewo odradzającego się życia, polskości oraz poezji. Dawniej wiązano ją z mistycyzmem. Przypisywano jej magiczną moc. Od wieków pobudza ludzką fantazję! Dawniej istniało przekonanie, że wierzba jest siedzibą nieziemskich mocy. Uważano, że związana jest z istotami nie z tego świata.

W niektórych kulturach było to drzewo święte i przeklęte jednocześnie. Roślina życia oraz śmierci. Tak było np. na ziemiach słowiańskich, ale nie tylko! Wierzbę uważano za łącznika między zaświatami. Stała między piekłem oraz niebem. Stare drzewa z dziuplami uważano podobno za bramy do innego świata. Co ciekawa, roślina miała też swoją istotną symboliką także w innych częściach globu, wierzba pojawia się np. w kilku księgach Biblii i w Talmudzie.

To jednak przede wszystkim roślina bardzo ważna w polskiej kulturze. Istotna w słowiańskim świecie. Kojarzona jest z romantyczną duszą Polaków. Dawniej mówiono np., że wierzba to porzucona kochanka. W tradycji ludowej była m.in. siedzibą diabłów i rusałek. Mówiono też, że w środku kryje skarby.

Wierzba pełniła istotną rolę w zwyczajach ludowych, obrzędach i praktykach magicznych. Robiono z niej fujarki, gwizdki, które miały odpędzać złe mocy. Wróżono z bazi. Smagano się witkami wierzbowymi dla zdrowia, siły i urody. Wierzba pojawia się w pieśniach ludowych… I nie tylko!

Drzewo polskiego krajobrazu wierzba

Pexels

Sztuka i kultura wysoka

Wierzba jest drzewem silnie obecnym w polskiej kulturze, języku, literaturze i sztuce. Świadczą o tym np. liczne przysłowia, powiedzonka, przesądy…  Ale też teksty poetyckie, prozatorskie oraz inne wytwory kultury! Poświęcono jej rozmaite dzieła sztuk wizualnych. Mówi się również, że była natchnieniem dla wielu muzyków. Stąd np. słynny pomnik Fryderyka Chopina w Warszawie, który ukazuje postać kompozytora siedzącą pod stylizowaną wierzbą.

To drzewo, które w polskiej kulturze jest od stuleci. Znajdziemy je np. w wielkiej literaturze, malarstwie czy fotografii. W poezji pisali o wierzbie np. Klonowic, Lenartowicz, Pawlikowska-Jasnorzewska, Szymonowic, Staff, Norwid, Kasprowicz, Przerwa-Tetmajer, Harasymowicz, Słowacki, Wat, Gawrzyjelski, Wierzyński, Hollender, Lange i Broniewski. Liryka szczególnie sobie upodobała tę roślinę. Istnieją nawet konkursy poetyckie o nazwie „O koronę wierzbową” i tytuł „Wierzbowego Króla”!

Poza tym, wierzby malowali m.in. Wyspiański, Malczewski oraz Mehoffer. Fotografowali je natomiast np. Bułhak i Hartwig.

Cytaty o wierzbie

Pixabay

Cytaty o wierzbie

Wierzba ma ogromne znaczenie dla przyrody i kultury polskiej! Warto o nią dbać. Dobrze jest też wiedzieć co nieco na temat tego drzewa. To zaledwie zalążek ciekawych informacji o wierzbie. By uczcić 21 marca… Na koniec – garść cytatów o wierzbie.

„Na wierzbie/ nad samym rowem –/ srebrne kotki marcowe./ Na deszczu i na słocie/ srebrnieją im futra kocie”. Joanna Kulmowa, „Kotki marcowe”

„Niechaj wrośnie wszystek w płaczącą wierzbę”. Juliusz Słowacki, „Balladyna”

„I znów pustka milcząca —/ Noc martwa i cicha…/ Stoi wierzba płacząca,/ Drży w promieniach miesiąca/  I wzdycha”. Adam Asnyk, „Wierzba na pustkowiu”

„Ko­can­ki ko­can­ki,/ Ga­łąz­ka wierz­bo­wa!/ Roz­wi­nę­ła nam się/Ta pal­ma kwiet­nio­wa”. Maria Konopnicka, „Wierzba”

„Rozszumiały się wierzby płaczące,/ Rozpłakała się dziewczyna w głos,/ Od łez oczy podniosła błyszczące/ Na żołnierski, na twardy życia los”. Roman Ślęzak, „Rozszumiały się wierzby płaczące”

„Śmieje się jak diabeł w suchej wierzbie”. Przysłowie polskie

„Dziwnaż wierzby tej siła…/ To nie drzewo, lecz skała!/ Tyle zim już przeżyła/ I burz tyle przetrwała!…/ Połamana, obdarta,/ Druh i wróg ją wciąż gnębi —/ Ona żyje uparta,/ Kryje siłę gdzieś w głębi”. Stanisław Grudziński, „Wierzba”

„Wierzbo ty moja, którą wiek on stary/ Mianem przyodział najpiękniejszej wiary/ Przeto, że pierwsza u wiejskiego płotu/ Pękasz na powiew ciepłych dni powrotu”. Teofil Lenartowicz, „Na wierzbę”

„Wielki, wielki mam sentyment dla tej wierzby!/ Jak ona wierzy w życie! –  I my wierzmy…”. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, „Wierzba przydrożna”

„Gdzie polem powiewa wierzbina, wiem że się Polska kończy lub zaczyna”. Kazimierz Laskowski, „Wierzby”

Dzień Wierzby – kartka z kalendarza

Pixabay

PS Świętujecie nadejście kalendarzowej wiosny? Wiedzieliście o Dniu Wierzby? Dajcie znać w komentarzach.

autor: Urocznica, źródła: kalbi.pl, wikipedia.org, lasy.gov.pl, slawoslaw.pl, gieraltowski.pl (J. Dobrowolski, Symbolika wierzby jako drzewa życia i śmierci w Polsce), wfos.gdansk.pl, poezja.org, literatura.wywrota.pl, zdjęcia: Pixabay, Pexels

Komentarze

  1. Mirosława Dudko Oaza Recenzji

    Na pewno warto poznawać nasze rodzime drzewa i święta, o których zapominamy. Bardzo ciekawy artykuł.

    • @Urocznica

      Zdecydowanie warto zwracać na nie większą uwagę. 🙂

  2. Wioleta Sadowska

    Wiele ciekawych informacji. Świetny artykuł.

    • @dministrator

      To ciekawy temat. 🙂

  3. Morgana

    Mam swoją ulubioną wierzbę w moim miasteczku. Mamy przy niej mnóstwo zdjęć rodzinnych.
    Rośnie w spokojnym miejscu, spacerowym.
    Wierzby kojarzą mi się przede wszystkim ze wsią, czasem mojego beztroskiego dzieciństwa.
    Pozdrawiam wiosennie już🌷😊🍀💚

    • @dministrator

      Super, wierzby są niezwykłe. 🙂

  4. Jardian

    Nie słyszałem o tym święcie, a szkoda, bo w moich rodzinnych stronach jest też nieodzownym elementem krajobrazu, pozdrawiam, 🙂 .

    • @dministrator

      🙂

  5. Asia czytasia

    Jak zwykle u Ciebie, o czymś czego nie wiedziałam. Uwielbiam Twój bolg

    • @dministrator

      Cieszę się. 🙂

  6. Patrycja Reszko

    Ja dzisiaj szczególnie świętuję Dzień Poezji, bo piszę wiersze od wielu lat. Za to wczoraj przez pół dnia fotografowałam, bo natura o tej porze zachwyca!

    • @dministrator

      Super. Lubię poezję, wielokrotnie pisałam na ten temat na blogu. 🙂

  7. Monika-smakołyki na diecie

    u Ciebie zawsze tyle nowych informacji można uzyskać. Nie wiedziałam że jest Dzień Wierzby, ale bardzo lubię te drzewa, mają w sobie coś nostalgicznego…

    • @dministrator

      O tak, mają w sobie magię.

  8. Taki jest świat

    Jak zawsze ciekawy post 🙂

    • @dministrator

      😉

    • @dministrator

      Jak dawno nie słyszałam tego utworu, a kiedyś był tak popularny!

  9. Galene

    Bardzo ciekawy tekst i piękne cytaty. 🙂
    Nigdy bym nie przypuszczała, że wierzono, iż stare wierzby do bramy do zaświatów.

    • @dministrator

      🙂

  10. Martyna

    Nie wiedziałam, że tyle fajnych cytatów jest o wierzbie 😉

    • @dministrator

      To tylko część. 🙂

  11. Lili93

    O Dniu Wierzby, wcześniej nie słyszałam.
    Hm.. dość ciekawe, że i Dzień Lasu, Dzień Wierzby i Pierwszy Dzień Wiosny, wypadają tego samego dnia.

    Jeśli chodzi o Pierwszy Dzień Wiosny- nie świętuję.
    Pozdrawiam

  12. feminadomi.pl

    O Dniu Poezji wiedziałam, o Dniu Wierzby nie 🙂

    • @dministrator

      🙂

  13. Monika

    Jedno z moich ulubionych drzew 🙂

    • @dministrator

      Piękno natury.

  14. przypadkowerzeczy.blogspot.com

    To ja dorzucę 3 ciekawostki zdrowotne na dzień wierzby, bo widzę, że w temacie zielnikowym idealnie 🦄

    Kora wierzby zawiera salicylany, które są naturalnymi przeciwzapalnymi substancjami przypominającymi działanie aspiryny. Wierzba była używana przez wiele wieków jako środek przeciwbólowy i przeciwzapalny! 😀

    Wierzba purpurowa, zawiera antocyjany, które są silnymi przeciwutleniaczami i pomagają wzmocnić system odpornościowy. To skuteczny ale zapomniany super produkt kosmetyczny

    Wierzba płacząca, znana również jako wierzba babka, jest tradycyjnie używana w medycynie ludowej jako środek uspokajający i kojący. Napary mogą pomóc w łagodzeniu bólu i stanów zapalnych!

    • @dministrator

      O tak, rośliny te są wykorzystywane w ziołolecznictwie, o czym jest wspomniane w tekście w skrócie, a dzięki temu komentarzowi: nieco szerzej. 🙂

  15. Cyrysia

    Nie wiedziałam, że istnieje aż tak dużo gatunków wierzb.

    • @dministrator

      🙂

  16. Jestem Magdalena | 30plusblog

    Lubę wierzby i ich specyficzny pokrój, ni i gatunki grzybów które można w ich pobliżu znależć 🙂

    • @dministrator

      🙂

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Możesz użyć tych tagów i atrybutów HTML :

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>