Uwielbiamy cytaty. Często nas poruszają, wzbudzają refleksję, a niekiedy bawią oraz wywołuję uśmiech. Sięgamy do słów innych w wypracowaniach szkolnych, zadaniach domowych, a także pracach zaliczeniowych i dyplomowych na studiach. Używamy ich jako dedykacji oraz życzeń. Czasem wykorzystujemy je w pracy i codziennym życiu. Chętnie dzielimy się też cytatami w mediach społecznościowych oraz na blogach. Nie wszyscy jednak wiedzą, jak robić to właściwie. Warto więc pamiętać o kilku zasadach. Jak poprawnie cytować? Poniżej znajdziecie kilka podpowiedzi.

W tym miesiącu, 23 kwietnia, obchodzimy Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich. Coroczne święto ma na celu promocję czytelnictwa, edytorstwa oraz ochrony własności intelektualnej za pomocą praw autorskich. To dobry moment, by poznać lub przypomnieć sobie zasady cytowania. Jak podaje internetowy „Słownik języka polskiego” cytat to: „słowa przytoczone dosłownie z jakiegoś tekstu pisanego lub z czyjejś wypowiedzi ustnej” (sjp.pewn.pl). Jak poprawnie cytować?

Cytaty o wiośnie – przysłowia, fragmenty wierszy, książek i inne

Pixabay

Poprawne cytowanie w tekście: najważniejsze zasady

Cytaty pełnią m.in. funkcję uwierzytelniającą (powoływanie się na autorytet), dokumentującą (troska o rzetelność informacji) oraz polemiczną (przytoczenie by przeprowadzić krytykę). Podnoszą wartość pracy pisemnej, świadczą o erudycji oraz oczytaniu. Pozwalają zabłysnąć lub zaskoczyć odbiorcę. Należy jednak wiedzieć, jak przytaczać cudze treści! Poniżej znajdziecie kilka zasad.

Zasady cytowania tekstu: 6 podpowiedzi

Jak poprawnie cytować? Jak przytoczyć mądrą myśl autorytetu lub słynne słowa w pracy pisemnej? Jak cytować fragment książki lub wypowiedzi ustnej? Oto kilka podpowiedzi.

1/ W pracy pisemnej cytat powinien być związany z treścią tekstu, w którym występuje. Nie może dominować nad treścią autorską. Musi być jednak na tyle obszerny, by był zrozumiały i nie trzeba było sięgać do jego źródła. Jeśli nie chcemy cytować całej wypowiedzi, a jedynie jej fragmenty, co nie wpłynie na zmianę sensu, możemy przy przytoczeniu zastosować wielokropek w nawiasie kwadratowym lub okrągłym.

2/ Cytaty muszą się wyróżniać od tekst autorskiego. W zależności od ich wielkości stosuje się różne sposoby wyodrębniania cudzych treści. Przywołując czyjeś słowa w tekście mamy do wyboru przede wszystkim 3 rozwiązania: cudzysłów, kursywę oraz wydzielony tekst.

A) CUDZYSŁÓW („…”)

Możemy ująć cytat w cudzysłowie. Nie zmieniamy wtedy kroju i stopnia pisma. Jeśli cytowane zdanie kończy się w oryginale kropką, to w przytoczeniu tę kropkę umieszczamy po cudzysłowie zamykającym. – W druku i w rękopisach używa się najczęściej cudzysłowu o postaci: „ ” (tzw. cudzysłów apostrofowy), można też spotkać się z jego wariantem: ” ”; w publikacjach jednak wskazane jest użycie tego pierwszego – podpowiada internetowy „Słownik języka polskiego PWN” (sjp.pewn.pl).

Przykład:

Cezar powiedział: „Przybyłem. Zobaczyłem. Zwyciężyłem”.

B) KURSYWA (kursywa)

Cytaty mogą być również składane kursywą. Tak wyróżnionych treści nie ujmujemy już w cudzysłowy. Krótkie cytaty warto składać pismem pochyłym o tym samym stopniu, co tekst zasadniczy.

Przykład:

Teraz rozwiązan jestem… A tę wiarę nową, widzącą, opowiadać muszę… –  pisał Słowacki w liście do Jana Neupomucena Rembowskiego.

C) WYDZIELONY TEKST ( … )

Dłuższe (szczególnie kilkuakapitowe) cytaty wydzielamy z tekstu głównego. Nie ujmujemy ich w cudzysłowy. Oddzielamy je od góry i z dołu odstępem. Cytat można złożyć pismem mniejszym od pisma tekstu zasadniczego.

Przykład:

Nie da się odpowiedzieć bezspornie na pytanie, czy rzeczywiście znał Malczewski konflikt rodowy Potoccy – Komorowscy,  rozegrany i rozstrzygnięty przed laty przeszło pięćdziesięciu do momentu napisania poematu. Również jednak nie da się stwierdzić dokładnie, że go nie znał. (J. Maciejewski, „Maria” i Antoni Malczewski)

3/ Przy pisaniu prac naukowych i zaliczeniowych (na studiach, czasem jest to wymagane już wcześniej, w szkole) do każdego cytatu należy podać przypis, a na końcu całą bibliografię pozycji, z jakich korzystaliśmy. W innym przypadku możemy zostać posądzeni o złamanie ustawy o prawie autorskim. W tym miejscu warto zaznaczyć, że resort nauki zamierza ostro uderzyć w plagiaty! Weryfikacja tekstów będzie gruntowniejsza. Nie tylko prace dyplomowe czy doktorskie, ale też zaliczeniowe i semestralne będą sprawdzanie w systemach antyplagiatowych. Warto więc pamiętać o oznaczaniu cytatów, a także parafrazowaniu myśli innych oraz pisaniu własnymi słowami.

4/ Szczególny typ przytoczeń stanowią cytaty utworów wierszowanych. Zazwyczaj wydziela się je z tekstu głównego i składa pismem mniejszym od treści autorskiej. Jak cytować fragmenty wiersza? Blok przytaczanego tekstu poetyckiego można wydzielić i składać na środku kolumny (z zachowaniem oryginalnej formy wiersza) lub także przywołać w tekście zasadniczym w ciągu, ujmując cytat w cudzysłowy, a do oznaczania końca wersu w tym fragmencie stosując ukośnik.

Przykład:

Ploke to splot kilku powtórzeń jednego lub więcej słów w obrębie pewnego odcinka wypowiedzi poetyckiej, np., „Jest gdzieś północ której nie zobaczę/ północ świata/ i północ doby”.

5/ Przytoczenia wypowiedzi ustnych także należy opracować pod względem językowo-stylistycznym. Składamy je w dwojaki sposób. Jak cytować wypowiedź? Jak poprawnie przywołać cudze słowa? Można zastosować przytoczenie w cudzysłowie lub wykorzystać zapis wypowiedzi stosowany w tekstach prasowych (z użyciem myślników).

Przykład:

1. DiCaprio stwierdził tajemniczo: „Jest dla mnie bardzo ważną osobą”.
2. – Propozycje z Kalifornii i z uniwersytetu w Niemczech są nieaktualne – zdradza. – Nad jakimi więc się pan zastanawia? – dopytujemy. – Nie mogę powiedzieć – ucina.

6/ Cytować można na różne sposoby: najważniejsze, byśmy pamiętali o wyróżnieniu tekstu oraz podaniu jego źródła. Powyższy post to zbiór zasad w wielkim skrócie, pigułce, ale oparty na rzetelnych, sprawdzonych informacjach. Kiedy jakieś przytoczenie sprawia nam kłopot, ważne jest, by wiedzieć, gdzie szukać podpowiedzi! Szczegółowe zasady cytowania tekstów znajdziemy wśród książek z wydawnictw naukowych. Szczególnie polecam publikację „Edycja tekstów. Praktyczny poradnik” Adama Wolańskiego (PWN), która była głównym źródłem, z jakiego korzystałam przy tworzeniu tego postu. Zaczerpnęłam z tej książki zarówno najważniejsze informacje, jak i przykłady. Polecam jeszcze stronę www: polszczyzna.pl. Wiele podpowiedzi znajdziecie w artykule „Cytowanie w tekście – jak robić to dobrze?”. Zachęcam także do odwiedzenia wirtualnego „Słownika języka polskiego PWN” ( znajdziecie go na stronie sjp.pwn.pl) i wejścia w zakładkę „Użycie cudzysłowu jako znaku cytowania”. Oczywiście, można też spytać polonisty. 😉

Cytaty o książkach i czytaniu: ku inspiracji oraz refleksji

Pixabay

autor: Urocznica, źródła: „Edycja tekstów. Praktyczny poradnik”, A. Wolański, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008; „Cytowanie w tekście – jak robić to dobrze?”, K. Szymanik, polszczyzna.pl; „Rządowe uderzenie w plagiaty. Będzie bat na nieuczciwych studentów i naukowców”, U. Mirowska-Łoskot, gazetaprawna.pl; „Cudzysłów”, Słownik języka polskiego, sjp.pwn.pl, zdjęcia: Pexels, Pixabay

Zachęcam także do lektury tekstu: Niezwykła polszczyzna. 3 ciekawostki o języku polskim.