Polska Wielkanoc jest niezwykle ciekawa, bogata, pełna symboli oraz niezwykłości. Każdy jej element ma swoje miejsce i wyjątkowe znaczenie. Dla Polaków to święto rodzinne oraz radosne. Oto kilka informacji na temat tego pięknego czasu. Zachęcam do przeczytania tekstu, który prezentuje wybrane wielkanocne ciekawostki. Przyjemnej lektury!

Wczoraj wkroczyliśmy w Wielki Tydzień. W wielu domach zaczęły się przedświątecznie przygotowania. Mimo, że czeka nas kolejna Wielkanoc w pandemicznym czasie, być może skromniejsza i cichsza, praca wre. Sprzątanie, zakupy, dekoracje, gotowanie, pakowanie drobnych prezentów… W ferworze przygotowań, warto jednak pamiętać o tym, co najważniejsze: sensie oraz treści tego czasu. Zachęcam też do chwili oddechu. W przerwie można np. dowiedzieć się nieco więcej o samych świętach. Poniżej znajdziecie wielkanocne ciekawostki.

Pixabay

Wielkanocne ciekawostki: tradycje, fakty, informacje

W naszym kraju odbywają się konkursy na najwyższą i najpiękniejszą palmę. Mamy też jedną z największych kolekcji ozdobnych jajek w Europie – Muzeum Pisanek w Ciechanowcu. Z rodzimą Wielkanocną wiąże się wiele interesujących faktów. Tradycja tych świąt związana jest z ludowymi zwyczajami oraz dawnymi obrzędami wiosennymi. O Wielkiej Nocy można powiedzieć naprawdę wiele. Nie sposób zmieścić tu wszystkich informacji. Na dobry początek – kilka z nich.

Odmiana nazwy “Wielkanoc”

Odmiana nazwy wiosennych świąt budzi niekiedy kłopot. Nietrudno wtedy o faux pas w życzeniach wielkanocnych. Tego jednak raczej każdy chciałby uniknąć. Warto więc wiedzieć, że można „Wielkanoc”, podobnie jak „Rzeczpostpolitą”, odmieniać dwojako: z fleksją wewnętrzną lub bez niej. Słowo „Wielkanoc” jest bowiem rzeczownikiem złożonym, a dokładniej – zrostem.

„Składamy zatem życzenia z okazji WIELKANOCY lub WIELKIEJNOCY, opowiadamy o WIELKANOCY lub WIELKIEJNOCY, wyjeżdżamy, by przyjrzeć się WIELKANOCY lub WIELKIEJNOCY na prawdziwej podhalańskiej wsi. No i oczywiście układamy zdania z WIELKANOCĄ lub z WIELKĄNOCĄ w odpowiednim przypadku fleksyjnym. W bierniku obecnie używana jest w zasadzie jedynie forma WIELKANOC (np. jedziemy na WIELKANOC do domu), choć – jeśli się bardzo chce – można stosować również archaiczną już formę WIELKĄNOC (np. obchodzili WIELKĄNOC niezwykle uroczyście). A w tekście podniosłym, zwłaszcza w odniesieniu do samego wydarzenia, a nie święta, możemy nawet zastosować pisownię rozdzielną: WIELKIEJ NOCY, z WIELKĄ NOCĄ, o WIELKIEJ NOCY”: podpowiada Narodowe Centrum Kultury na swojej stronie www.

Wieś o nazwie Wielkanoc

Jest takie miejsce, gdzie Wielkanoc trwa cały rok! Znajduje się tuż pod Krakowem. W Małopolsce, nad rzeką Gołczanką, znajduje się miejscowość o nazwie Wielkanoc. Podobno przed świętami wieś przeżywa wzmożone zainteresowanie. Odwiedzają ją goście z całego kraju. Kiedy zbliża się okres świąteczny – przyjeżdżają też ekipy telewizyjne. Można zatem w Wielkanoc wybrać się do Wielkanocny. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą sprzed ponad 600 lat.

Wieś słynie z niezwykłego źródełka, które rzekomo ma uzdrawiającą moc. Według legendy – pomogło śmiertelnie choremu dziecku, które dziadek zanurzył w jego lodowatej wodzie. Inna opowieść jest romantyczna. Mówi o tym, że przy nim książę Niemierza z Gołczy spotykał się ze swoją ukochaną, przyszłą żoną Cudką. Podobno woda ze źródełka pozwala być zdrowym, a także widzieć oraz mówić tylko prawdę. Z jej magicznych właściwości można skorzystać tylko tuż przed świętami, przed wschodem słońca. W Wielki Piątek do miejsca zjeżdża się więc mnóstwo ludzi. Obmywanie twarzy uzdrawiającą wodą jest powszechną tradycją okolicznych mieszkańców. Ma to sens. Woda bowiem ma w wielkanocnym czasie swoją symbolikę. Pojawia się w uroczystościach kościelnych, ale też obrzędach ludowych. Symbolizuje oczyszczenie, życie, odrodzenie ducha i ciała. Krzepi, odnawia, a także zaspokaja pragnienie.

Wielkanocny stół

Na wielkanocnym stole królują głównie zimne mięsa i jajka na twardo. Wszystko dlatego, że niegdyś w wielu regionach kraju uważano, że w czasie świąt nie wolno palić pod kuchnią. Gdzieniegdzie powstrzymywano się przed gotowaniem przez cały Wielki Tydzień. „Potrawy przygotowywano wcześniej, bo przecież – zgodnie ze zwyczajem – w czasie świąt nie powinno zabraknąć jedzenia ani picia, a stoły winny uginać się od jadła. Dlatego właśnie do tradycyjnych potraw wielkanocnych należą – obok ugotowanych na twardo jajek – zimne mięsa i wędliny, pasztety, nóżki w galarecie. Można je było przygotować z wyprzedzeniem i następnie – bez podgrzewania – wystawić na wielkanocny stół”: tłumaczy Narodowe Centrum Kultury na swojej stronie www.

Zanim w Wielką Niedzielę usiądziemy do uroczystego śniadania świątecznego warto też przyjrzeć się symbolicznym elementom Wielkanocy – koszyczkowi, święconym potrawom, tradycyjnym daniom na stole i dekoracjom. Świeca na wielkanocnym stole rozprasza mrok, wskazuje kierunek. Oznacza życie, nadzieję oraz miłość. Wiklina z koszyczka to oznaka wytrwałości, nieśmiertelności. Zdobiący ją bukszpan jest symbolem życia wiecznego. Baranek to znak zmartwychwstania, pokory, czystości i niewinności. Jajko jest symbolem nowego życia, odrodzenia. Chleb to dar Boży, symbolizuje godne życie, sytość, dobrobyt. Wyroby mięsne to znak dostatku i zakończenia postu. Sól oznacza trwałość, prawdę, chroni od zepsucia. Pieprz i chrzan symbolizują mękę oraz cierpienie, w tradycji mają zapewniać siłę. Ciasto to oznaka umiejętności i doskonałości.  Słodkości są nagrodą po poście. Zajączek jest symbolem witalności, pisklę – odrodzenia. Zieleń na stole (np. rzeżucha, młoda pszenica) to znak życia, zdrowia.

Pixabay

C.D.N.

Zachęcam także do lektury tekstu: Palma wielkanocna – tradycja, symbolika i przesądy.

autor: Urocznica, źródła: „Polskie tradycje i obyczaje”, A. Willman, S. Chmiel, Dragon 2016; portalsamorządowy.pl, nck.pl, polszczyzna.pl, gazetakrakowska.pl, 24ikp.pl, gosc.pl, zdjęcia: Pixabay