Zimni ogrodnicy zbliżają się wielkimi krokami. Między 12 a 15 maja panują zazwyczaj najchłodniejsze dni miesiąca. To zjawisko klimatyczne typowe dla Europy Środkowej. Czas ostatnich przymrozków wiosennych. Kaprys pogody majowej. Warto tej osobliwości przyjrzeć się bliżej!
Według ludowych wierzeń ten czas powinien być zimny i deszczowy. Wtedy do jesieni nie będzie przymrozków! Z czym jeszcze wiążą się zimni ogrodnicy?
Pixabay
Sorry, taki mamy klimat
To czas znacznego obniżenia temperatury. Pojawia się zazwyczaj po okresie ciepłej i słonecznej pogody. W połowie maja następuje zmiana cyrkulacji atmosferycznej. Napływa do nas zimne powietrze z obszarów polarnych. To powoduje nagły spadek temperatury. Np. w nocy. Poza tym pojawiają się zachmurzenia, przymrozki, deszcze i burze, silny wiatr…
Różne badania robione na przestrzeni lat wykazują istotne ochłodzenie w tym okresie. Najzimniej jest zazwyczaj od 10 do 17 maja. Wtedy na załamanie pogody narzekamy nie tylko w Polsce, ale i w wielu innych krajach europejskich. Zjawisko znane jest od bardzo dawna.
Pixabay
Patroni tych dni
Nazwa „zimni ogrodnicy” pochodzi od imion patronów tych dni. Ochłodzenie przypada na czas, kiedy wspominani są święci Pankracy (12 maja), Serwacy (13), Bonifacy (14). Do tego męskiego grona dołączona jest też kobieta. Zimna Zośka. Po wspomnieniu św. Zofii (15), według porzekadeł, następuje poprawa pogody. Istnieje też inny patron tej daty. Święty Izydor, utrwalony w tradycji ludowej z powodu bycia rolnikiem.
- Św. Pankracy – męczennik chrześcijański. Umarł bardzo młodo. Patron dzieci, rycerstwa, ogrodników. Opiekun młodych roślin. Stróż przysiąg i mściciel krzywoprzysięstwa. Wg niektórych „ekoświęty”.
- Św. Serwacy – biskup. Walczył z herezjami. Patron stolarzy i uprawiających winorośl. Chroni przed przymrozkami, gorączką, reumatyzmem. Sprzyja urodzajowi.
- Św. Bonifacy – męczennik chrześcijański. Nawrócony niewolnik. Według legendy zginął utopiony we wrzącej smole. Jego imię oznacza czyniącego dobro. Patron kawalerów i nawróconych.
- Św. Zofia – męczennica chrześcijańska. Doświadczyła śmierci trzech córek. Wzywana bywa w niedoli. To patronka ludzi mądrych, matek, wdów.
Zimni ogrodnicy znani są nie tylko w Polsce! Podobne określenia dla chłodnych majowych dni występują też w innych krajach europejskich. Spotkamy je np. w Niemczech, Francji, Holandii czy Słowenii.
Pixabay
Przysłowia i przekonania
W dawnych wiekach nazywano ten czas także dniami Świętych Lodowych. Ich wspomnienie przynosiło chłód i miało skłaniać do refleksji… Kiedyś przed 15 maja powszechnie wstrzymywano się przed sadzeniem i siewem do gruntu roślin wrażliwych na niskie temperatury. Uważano, że dopiero zimna Zośka „przegania” zimnych ogrodników. Do dziś, mimo zmian klimatycznych, ten czas jest wciąż traktowany jako termin graniczny największego ryzyka wystąpienia wiosennych przymrozków.
Według przysłów, obserwacji ludowych i badań naukowców to szczególny okres anomalii pogodowej. Ostatnie dni wiosennych przymrozków. Po tym czasie chłód nie powinien już zaszkodzić roślinom. Mamy liczne przysłowia związane z tym okresem. Warto je znać, bo są częścią naszego językowego świata.
„Gdy przed Pankracym przymrozek nocny się zdarzy, zimno wiosnę zwarzy”. „Jak się rozsierdzi Serwacy, to wszystko zmrozi i przeinaczy”. „Pankracy, Serwacy, Bonifacy, każdy swoim zimnem raczy”. „Pankracy, Serwacy, Bonifacy: źli na ogród chłopacy”. „Święta Zofija kłosy rozwija”. „Na świętego Izydora często bywa chłodna pora”. To tylko kilka dla przykładu.
Zimni ogrodnicy to zjawisko pogodowe i kulturowe. Istotne dla rolników, ogrodników, działkowców, miłośników zielonych balkonów oraz tarasów, ale też ciekawe dla innych. Aura potrafi płatać figle. Szczególnie wiosenna. Ludowe mądrości i przysłowia są zaś częścią naszej tradycji oraz kultury. Warto wiedzieć co nieco na ten temat, prawda?
Pixabay
autor: Urocznica, źródła: m.in. wikipedia.org, zpe.gov.pl, trojka.polskieradio.pl, modr.pl, zdjęcia: Pixabay
Konwalia majowa: ciekawostki i cytaty z literatury
No właśnie – Ja mieszkam na południu Polski, jak wiesz – niedaleko Krakowa – i ostatnie noce są wyjątkowo zimne, zdarzył się we wtorek przymrozek. Pozdrawiam serdecznie 🙂 .
Ps. A w dzień halny często 😉 .
🙂
Ja zauważam, że Ogrodnicy i Zośka chyba rozszerzyli swoją aktywność.Generalnie jest cały czas zimno.
Pozdrawiam mimo wszystko majowo i ciepło:)
U nas jest akurat ciepło, tylko wietrznie. 🙂
Wszyscy już czekają na ogrodników, po których już powinno być ciepło.
Zobaczymy, jak będzie. 🙂
Też czekam na “zimną Zośkę” 🙂
🙂
U mnie ten tydzień w nocy i rano jest wyjątkowo zimny brrr.
Już niedługo… 🙂
mam nadzieję,że w tym roku zimna Zośka będzie dla nas łaskawa!
Zobaczymy. 😉
Mam nadzieję, że Zośka da sobie w tym roku spokój :p
Zobaczymy. 😉
Nie miałam pojęcia, że jest takie ogólne zjawisko ochłodzenia, to bardzo ciekawe. I oczywiście tradycje i przesądy także są bardzo ciekawe.
O, tak, to ciekawe z wielu względów. 🙂
W tym roku i Zośka i trzech ogrodników ostro zaszalało – kwiecień był tak zimny, że ho ho – majówka nad morzem też do ciepłych nie należała i teraz wciąż mam nadzieję, że w końcu ta cieplutka wiosna się u. nas na dobre zagości.
Dostałam zawału patrząc na fotkę z biedronką ( panicznie się ich boję )
pozdrawiam
U nas właśnie deszcz, czyli zimna Zośka jak najbardziej działa. Biedronek? Ja się boję pająków. 😉
Witam serdecznie ♡
U mnie zimno, choć termometry pokazują ok. 15 stopni to jest zimno. Wieje jakby śniegiem z gór. Nie mogę się doczekać ciepłej, stabilnej pogody. Już bym wygrzała się na słoneczku 😀
Pozdrawiam cieplutko ♡
Już zaraz będzie naprawdę ciepło. 😉
Dużo ciekawych informacji! Od przyszłego tygodnia ma być cieplej, także czekam z niecierpliwością 🙂
🙂
Ciekawy wpis, szczególnie spodobały mi się zebrane przez Ciebie przysłowia 🙂
O tak, dawne przysłowia są ciekawe. 🙂