Rzeki są nazywane układem krwionośnym przyrody. Pełnią ważną funkcję w ekosystemie. To źródło świeżej wody, siedlisko roślin oraz zwierząt, naturalny filtr i ochrona przed suszą. Pełnią nie tylko funkcje użyteczne, ale dostarczają nam też wspomnień, doświadczeń, historii! Do wielu rzek czujemy miłość, sympatię oraz sentyment. Dlatego dziś, w obliczu katastrofy ekologicznej na Odrze, warto zwrócić uwagę na to, jak bardzo są dla nas cenne. Zachęcam więc do lektury zbioru, który prezentuje wybrane cytaty o rzece. Wcześniej jednak zapraszam na garść literackich ciekawostek.

Wiele rzek na świecie jest zdewastowanych oraz krytycznie zagrożonych, a to nasze wielkie skarby! O tym, jak są ważne, często zdajemy sobie sprawę dopiero, gdy spotyka je coś strasznego. Zanieczyszczona Odra od wielu tygodni jest jednym z najważniejszych tematów, którym się codziennie przyglądamy. Przepływa m.in. przez Opole, Wrocław, Zieloną Gorę i Szczecin. To niestety nie jedyna niebieska wstęga, która zmaga się z poważnymi problemami. Nawet 90 proc. rzek jest systematycznie zanieczyszczanych… Zostawiam więc ten post do lektury ku refleksji! Zapraszam na cytaty  o rzece.

Pexels

Rzeka w literaturze

Rzeka od wieków jest inspiracją dla ludzi pióra oraz motywem wielu ich utworów. Woda jej ma nie tylko znaczenie praktyczne, ale też symboliczne. To uniwersalny, głęboko przemawiający do nas znak. Bywa wiązana z motywem przemijania, zmienności. Odsyła do przemyśleń o kondycji ludzkiej, przybliża nam obraz świata. Kojarzona jest z historią i tradycją. To też symbol życia oraz żywiołu.

W literaturze polskiej jest bardzo ważnym tematem. Motyw rzeki pojawia się w prozie Orzeszkowej („Nad Niemnem”), Żeromskiego („Wierna rzeka”) i Conrada („Jądro ciemości”). Zajmuje ważne miejsce w poezji Baczyńskiego, Miłosza, Herberta, Osieckiej, Iłłakowiczówny, Staffa czy Zagajewskiego.

20 sierpnia odbędzie się zaś Europejska Noc Literatury. Jedenastej odsłonie imprezy przyświeca hasło „Temat rzeka”! – Rzeki wprowadzają ruch wśród tego, co stałe. Dają nam się nieść z ich prądem, stawiają opór, gdy płyniemy pod prąd. W literaturze bywają symbolami, toposami, niebywale pojemnymi metaforami, także dla filozofów wierzących w ruch i zmienność – mówił o motywie przewodnim ENL Michał Rusinek, który przygotował program tegorocznej edycji.

Pexels

Cytaty o rzece

O rzekach napisano i powiedziano sporo. Przyglądamy się im teraz z większą uważnością. 27 września obchodzimy zaś Światowy Dzień Rzek. Dbajmy o lokalne wody, nie tylko od święta! Poniżej – tytułowy zbiór. Oto cytaty i przysłowia o rzece!

„Znam ten kamień; siedzieliśmy wtedy oboje na nim i patrzyliśmy to na rzekę, to na obłoki, których bieg niepowrotny uczył nas, że tak ucieka szczęście”. Bolesław Prus, „Lalka”

„Rzeka pachnie jak ryba./ Ryba jest liściem deszczu/ oderwanym od białej gałęzi szelestu,/ od zbuntowanych okrętów chmur”. Krzysztof Kamil Baczyński, „Ballada o rzece”

„Nieważne, po której stronie rzeki stoisz. I tak zawsze jesteś na drugim brzegu”.  Sławomir Kuligowski, „Podaj dalej…”

„Patrząc na rzekę, widzi się życie”. Nicholas Sparks, „Pamiętnik”

„O dobra rzeko, o mądra wodo/ Wiedziałaś gdzie stopy znużone prowadzić/ Gdy sił już było brak, było brak”. Wojciech Jarociński, „Rzeka”

„A rzeka płynęła bardzo powoli, bo wcale jej się nie śpieszyło, aby dostać się tam, dokąd wiedziała, że i tak zdąży”. Alan Alexander Milne, „Chatka Puchatka”

„Woda, której dotykasz w rzece, jest ostatkiem tej, która przeszła, i początkiem tej, która przyjdzie; tak samo teraźniejszość”. Leonardo da Vinci

„Pod rozmaitymi imionami was tylko sławiłem, rzeki!/ Wy jesteście i miód i miłość i śmierć i taniec”. Czesław Miłosz, „Rzeki”

„Rzeka nigdy nie śpi. Zawsze się porusza, nie ustając w drodze do swego przeznaczenia. Rzeka żyje”. R. Allen Clarke, Michael Neale, „Rzeka”

„Rzeki zawsze mnie fascynowały. Ich urok tkwi być może w ich ciągłym biegu, przy jednoczesnej niezmienności, w ich odchodzeniu przy jednoczesnym pozostawaniu i w końcu w tym, że w jakimś sensie są fizycznym odwzorowaniem historii, która trwa, bo upływa. Rzeki to Historia”. Tiziano Terzani, „Dobranoc, Panie Lenin!”

„Zdawało się niekiedy, że nasza droga prowadzi przez samo jądro nietkniętej dziczy. Puste przestrzenie rzeki iskrzyły się pod wysokim słońcem; między wyniosłymi murami roślinności upał drzemał na wodzie, a łódź, pędzona dzielnie wiosłami, torowała sobie drogę w gorącym, gęstym powietrzu, które osiadło pod konarami wielkich drzew”. Joseph Conrad, „Lord Jim”

„Co tak pachnie w powietrzu?/ To rzeka, przykryta kapeluszem mostu,/ wyrzuca pyłek, niewidoczną kropelkę/ wiosny”. Julian Kornhauser, „Tyle rzeczy niezwykłych”, „Zapach”

„Rzeki są inne […]. Pozostają w ciągłym ruchu. Zabierają sekrety i tajemnice ze sobą do morza”. Kate Morton, „Córka zegarmistrza”

„Rzeka rozlewa się spokojnie, szeroko i dziko. Srebrna i świetlista toczy się z głębi ziem, z głębi tego kraju porażonego neurozą, przeżartego histerią. Dlatego staję tu niemal zawsze, żeby popatrzeć na jej melancholijny majestat, na jej spokój, na jej przedwieczność, na jej obojętność. Wyobrażam sobie, że płynie z otchłani najdawniejszego, że przez ułamek, przez okruch czasu przetacza się tą krainą, a potem znika w oddali, w czasach, gdy już nas tutaj nie będzie. Ale nie potrafimy się od niej niczego nauczyć. Patrzymy na jej królewski spokój jak cielę na malowane wrota, jak sroka w gnat […] i nie dociera do nas, że dostaliśmy jedynie wiórek, strużynę wieczności”. Andrzej Stasiuk, „Wschód”

„A rzeka szemrze, płynie w mrokach,/ Płynie i płynie coraz dalej…/ A coś w niej wzdycha, coś zawodzi,/ Coś się w niej skarży, coś tak żali…”. Kazimierz Przerwa-Tetmajer, „Na Anioł Pański”

Pexels

Przysłowia o rzece

„Nie zmienia się koni podczas przeprawy przez rzekę”. Przysłowie polskie

„Głęboka rzeka nie huczy”. Przysłowie greckie

„Nie wchodzi się dwa razy do tej samej rzeki”. Przysłowie starogreckie

„Nic nie wije się piękniej niż rzeka i spaghetti”. Przysłowie włoskie

„Rzeka bez porządku to zwykły wir”. Przysłowie niemieckie

„Są pustynie, których nawet Nil nie nawodni”. Przysłowie egipskie

Pixabay

Macie swoje ulubione rzeki? A cytaty o nich? Zapraszam też do lektury innych tekstów o tematyce przyrodniczej. Wiele z nich znajdziecie w dziale „Zielnik”.

autor: Urocznica, źródła: przekroj.pl, wikiquote.org, wyborcza.pl, wwwf.pl, wolnelektury.pl, zdjęcia: Pixabay

Cytaty ekologiczne: aforyzmy, hasła i złote myśli