Dynia, królowa jesieni, to obecnie jedno z najpopularniejszych warzyw w naszej kuchni, a także stały element sezonowych dekoracji w domu, ogrodzie czy na balkonie. Smaczna, zdrowa, do tego – pięknie się prezentuje. Wielu z nas kojarzy ją z anglosaskim Halloween. Październik to najlepszy moment, by przyjrzeć się jej bliżej. Zapraszam na kilka ciekawostek.

Sezon na dynie – w pełni! Warto dowiedzieć się nieco więcej o tej roślinie. Co kryje w sobie dynia?

Pexels

Niezwykle popularna roślina

Dynia znana jest na całym świecie. W stanie dzikim występuje w strefach klimatu gorącego i ciepłego Ameryki. Płożąca się łodyga, a także duże, jadalne jagody – tak mniej więcej wygląda. Przywędrowała do Europy prawdopodobnie z Krzysztofem Kolumbem, który nawet poświęcił jej kilka zdań w pamiętniku. Grecy nazywali ją pepon, czyli „gotowana na słońcu”. Francuzi mówili o niej potrion – „duży grzyb”. Anglicy zaczęli ją nazywać pumpkin.

Do rodziny tych roślin zalicza się wiele gatunków. W Polsce najpopularniejsze to dynia olbrzymia, piżmowa i zwyczajna. Coraz większym zainteresowaniem cieszy się również gatunek hokkaido. W niektórych miastach kraju obchodzone są Święta Dyni. Coraz popularniejsze stają się też farmy dyń.

Dynie uprawiane są m.in. dla celów spożywczych. Co ciekawe – w starożytnej kulturze indiańskiej produkowano z nich wiele przedmiotów codziennego użytku, np. misy oraz naczynia. Niektóre dynie uprawiane są też dla ozdobnych owoców. Istnieje mnóstwo roślin o różnych kształtach i kolorach. Prócz popularnych odmian pomarańczowych, istnieją m.in. białe, czerwone czy zielone. To piękne jesienne ozdoby. Najwięcej dyń uprawia się obecnie w Stanach Zjednoczonych.

Pexels

W kuchni i dla zdrowia

Dynie znajdują zastosowanie w sztuce kulinarnej. Spożywane są jako warzywa, doceniane są też ich pestki, pełne wartościowych tłuszczów roślinnych (oraz wytłaczany z nich olej). Dynia szybko syci oraz dostarcza dużo błonnika. Zawiera beta-karoten, chroniący przed wolnymi rodnikami, ma kwas foliowy i sporo potasu. Pozytywnie wpływa na przemianę materii oraz czynności mózgu. Obniża cholesterol. Ma działanie przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybiczne.

Dynia ma wiele wartości odżywczych, witaminy, minerały, a do tego zawiera niewiele kalorii. Jej właściwości doceniali już meksykańscy Indianie, którzy wykorzystywali ją w medycynie naturalnej oraz kuchni. Co ciekawe, to w Ameryce upieczono pierwsze ciasto dyniowe.

Roślina to uniwersalne warzywo o wszechstronnym wykorzystaniu w sztuce kulinarnej. Najczęściej gości na naszych stołach jako zupa z dyni, ale popularne są też m.in. placki, racuchy, ciastka, muffiny, kotlety, curry, sałatki czy puree.

Pexels

Dynia jako symbol i legenda

Dawniej, w kulturach Indian amerykańskich, uważano, że te rośliny mają boskie właściwości. Wykorzystywano je w rytuałach. Istnieje wiele legend, mitów oraz opowieści o nich. Dynia kojarzy się też z  dawnym jesiennym świętem plonów. Dla niektórych to wciąż znak płodności, obfitości i urodzaju.

Dynia to jednak przede wszystkim symbol Halloween (wigilia Wszystkich Świętych). Oznacza kontakt ze światem duchów. Najbardziej znana jest pod postacią lampy zrobionej z wydrążonej rośliny, zwanej „Jack-o’-lantern”. Pośrodku dyni stawia się świecę. Tradycyjnie latarnie goszczą w halloweenowym czasie w oknie lub drzwiach domu. Historia dyniowych lampionów wywodzi się z Irlandii. Jack-o’-lantern dla tamtejszych mieszkańców oznaczała podobno błędne ogniki, uważane za dusze zmarłych.

Znana jest też legenda związana z dyniowym lampionem. Nazwa Jack-o’-lantern wywodzi się podobno od mężczyzny o imieniu Jack, który za życia wykorzystywał każdą okazję na wzbogacanie się. Pewnego dnia spotkał diabła, który zaproponował mu bogactwo za duszę. Niedługo przed Halloween zły przybył do niego. Mężczyźnie podstępem udało się uwięzić demona. Skąpiec umarł jednak 31 października. Jack nie mógł wstąpić do nieba, ponieważ był chciwy, ale nie mógł również wstąpić do piekła, bo żartował z diabła. W konsekwencji musi chodzić z latarnią po ziemi aż do dnia sądu ostatecznego.

Dyniowy lampion symbolizujący Jacka 31 października wita dusze przodków, ale też chroni domy przed złymi duchami.

A to tylko kilka ciekawostek o dyni. Na koniec warto dodać, że największa wyhodowana w tym roku roślina w USA ważyła 993 kg i jej „ojcem” był rolnik ze stanu Waszyngton. Tegoroczna polska rekordzistka miała zaś 848,5 kg, wygrała “Bania Fest Festiwal Dyni w Sercu Opolszczyzny”.

Pexels

autor: Urocznica, źródła: poradnikzdrowie.pl, wikipedia.org, doz.pl, canalpluskuchnia.pl, ekaloria.pl, nikidw.edu.pl, polsatnews.pl, zdjęcia: Pixabay

Ciekawostki, cytaty i przysłowia na październik