Właśnie kwitną jabłonie. Ten okres nie trwa długo. Zazwyczaj od końca kwietnia do połowy maja. Warto więc nasycić wzrok! Trzeba nacieszyć się tym widokiem, póki nie skończył się ostatni akt owego zjawiskowego spektaklu. To też dobry moment by przyjrzeć się bliżej jabłoni. W mowie kwiatów oraz polskiej kulturze ma ona bowiem ogromne znaczenie. Zainteresowani? Zachęcam do lektury. Kwiat jabłoni kryje w sobie wiele tajemnic oraz sekretów!

Okres kwitnących drzewek owocowych to wymarzony czas na spacery. Polska na wiosnę zamienia się w wielki sad! Obłoki delikatnych kwiatów. Morze przyrody. Biel i róże. To poetycki oraz bajeczny czas. Jednym z piękniejszych widoków wiosennych są zaś… kwitnące jabłonie. Tak pięknie opisane w wielu polskich utworach lirycznych. Kwiat jabłoni jest zapowiedzią pięknych owoców, ale… nie tylko!

„Już do ciebie serca nie mam./ W dziką jabłoń cię zaklęłam”. Agnieszka Osiecka, „W dziką jabłoń cię zaklęłam”.

Pixabay

„Nie zawsze jabłko jabłkiem było,/ wpierw było szczere kwiecie,/ przedtem pienisty kwiecia cień,/ przedtem wiosenny sen na świecie,/ a najpierw – czysta miłość”. Tadeusz Borowski, „Kantata jabłeczna”

Polska, czyli kraj kwitnącej jabłoni

Jabłonie to rośliny wieloletnie. Ich rodzina obejmuje kilkadziesiąt gatunków oraz kilkaset odmian. Rosną w strefie klimatu umiarkowanego. Podobno smak jabłek znany jest od 6500 lat. Drzewa te były uprawiane już w czasach prehistorycznych. Jabłonie słyną nie tylko z owoców, ich drewno nadaje się do rzeźbienia i tworzenia przedmiotów. Już w starożytności greccy lekarze używali zaś octu jabłkowego w celach leczniczych.

W Polsce występuje jabłoń dzika, zwana płonką. Poza tym, są uprawiane liczne gatunki. Najlepiej rosną na siedliskach żyznych i świeżych. Lubimy szczególnie jabłoń domową, która daje owoce. Ale nie tylko! Jabłko to jeden z najbardziej popularnych owoców uprawianych w naszym kraju od wielu lat. Spożywamy je w postaci świeżej lub przetworów, głównie soków. Jesteśmy 3 największym producentem jabłek na świecie.

Jabłoni mamy w Polsce naprawdę sporo. W naszym kraju rozwinięta jest kultura sadownicza. Uwielbiany antonówki, papierówki, kosztele, szare renety, ligole, rubiny… Na jabłonie warto patrzeć nie tylko jesienią, ale też wiosną. Wiele gatunków wykorzystujemy również jako rośliny ozdobne. Teraz pięknie kwitną! Oprócz klasycznych, szlachetnych odmian, można przecież podziwiać właśnie także ozdobne, rajskie jabłonki. Wśród nich znajdziemy jabłoń purpurową, jagodową i kwiecistą. Cechuje je morze kwiatów.

Warto teraz, wiosną, zwrócić szczególną uwagę na ozdobne odmiany jabłoni. Rajskie drzewka słynną z urody. Mogą mieć kwiaty białe, różowe, czerwone lub purpurowe. Pojawiają się one pod koniec kwietnia. Równie dekoracyjne są ich jesienne owoce, przypominające małe wisienki. Jest co oglądać! Polska to kraj kwitnącej jabłoni. Wśród tych drzew można odpoczywać, bawić się, poznawać roślinne sekrety.

„Nie trzeba mnie wyganiać, nie trzeba mnie odpychać!/ Obejmę jabłoń za szyję, zacznę z jabłonią usychać”. Kazimiera Iłłakowiczówna, „Licho”

Pixabay

„Odnajdźmy Złotą Jabłoń/ Niech przed głupotą nagłą/ Ta jabłoń chroni, studzi/ Rozgrzane skronie ludzi”.  Andrzej Poniedzielski, „Złota jabłoń”

Jabłoń w kulturze światowej

To bliskie ludziom drzewo zajmuje wyjątkowe miejsce w kulturze. Jest stałym i charakterystycznym elementem krajobrazu współczesnych lub historycznych osad ludzkich. Nic dziwnego, że znajdziemy je w literaturze, baśniach, legendach oraz wierzeniach.

Motyw jabłka pojawia się w różnych mitologiach. W celtyckiej:  jabłoń miała dawać schronienie duszom zmarłych. Uznawano ją za święte drzewo. W mitologii greckiej występują natomiast jabłonie rosnące w sadzie nimf Hesperyd, rodzące złote jabłka dające nieśmiertelność.

Rośliny te pojawiają się w Biblii. W europejskiej sztuce średniowiecza i renesansu jabłoń jest przedstawiana jako drzewo rosnące w rajskim ogrodzie. W chrześcijaństwie jabłko utożsamiane jest też z grzechem. Jabłko oznacza pokusę, wiedzę, nieśmiertelność, zdrowie. Kojarzy się z płodnością. To właśnie jabłko było też symbolem władzy królewskiej czy cesarskiej. Kwiat jabłoni często jest zaś nazywany kwiatem panny młodej. To symbol wiosny.

Roślina ta pojawia się w przysłowiach, związkach frazeologicznych. Znamy jabłko niezgody, zakazany owoc. „Jedno jabłko dziennie trzyma lekarza z daleka ode mnie”: mówi angielskie przysłowie. Mówimy: „Niedaleko pada jabłko od jabłoni”, „Jakie jabłko, taka skórka, jaka matka, taka córka” czy „Zdrowy jak jabłko, rumiany jak jabłko”.

„Czerwone jabłuszko przekrajane na krzyż,/ czemu ty dziewczyno krzywo na mnie patrzysz?/ Gęsi za wodą, kaczki za wodą…”. Pieśń ludowa

Pixabay

„Jabłoneczka biała/ Kwieciem się odziała;/ Obiecuje nam jabłuszka,/ Jak je będzie miała”. Maria Konopnicka, „Jabłonka”

Słowiański kwiat jabłoni

W naszej kulturze to też znak młodości, dostatku. Przypisywano jabłoni zdolności nawiązywania łączności z zaświatami. Wykorzystywano ją w odczynianiu uroków oraz lecznictwie ludowym. Kwiaty i owoce chętnie wykorzystywano do magii miłosnej. Jabłoń i jabłko pojawiają się w polskich bajkach ludowych. Odgrywają znaczną rolę w naszym folklorze.

Jabłonie wiązane są z symboliką miłosną oraz weselną i moralno-etyczną. Jabłka bywają złote, rosnące w królewskich ogrodach. Wśród nich pojawiają się ptaki oraz diabeł. Jabłonie wiążą się z magicznymi zdarzeniami. Jabłka bywają nagrodą. Rośliny te w ludowych opowieściach pozwalają wykreować atmosferę nostalgii za utraconym światem dzieciństwa lub młodości, kojarzonym z zapachem i smakiem aromatycznych owoców.

Jabłoń pojawia się w wielu polskich utworach literackich. Zajmuje ważne miejsce w naszej prozie i poezji. „Rajska jabłoń” to tytuł książki Poli Gojawiczyńskiej, w której poznajemy dalsze losy dziewcząt z Nowolipek. Prócz tego, motyw jabłka pojawia się też w „Przedwiośniu” Stefana Żeromskiego i „Bajkach nowych” Ignacego Krasickiego.  Jabłoń znajdziemy w poezji u Konopnickiej, Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Leśmiana, Micińskiego, Poniedzielskiego, Iłłakowiczówny, Gałczyńskiego czy Osieckiej.

„W pałacu lilii krąży bóg miłości –/ złoto – zielony świetlak; nad jeziorem/ latają jętki – w wonnem lazurowem/ przestworzu, bo jabłoń dziś przyjmuje gości”. Tadeusz Miciński, „Wodne lilie”.

Pixabay

„Jakiś ptaszek o świcie oszalał, zwariował/ to się porwie z gałęzi, to o ziemię ciśnie,/ przelatuje z jabłoni na kwitnącą wiśnię,/ jak mała błyskawica siwa i różowa”. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, „Ranny ptak”

Źródła: „Sekretny język drzew”, bibliotekapiosenki.pl, apetytnapolskie.pl, kukbuk.pl, na-szage.pl, ozkultura.pl, epoki-literackie.pl, bajka.umk.pl, wikipedia.org, zdjęcia: Pixabay

Kwiat śliwy: ciekawostki i cytaty z poezji azjatyckiej