Przedzimie: tajemnicza pora roku

Przedzimie: tajemnicza pora roku

Właśnie trwa szaruga jesienna. Przedzimie. Okres przejściowy. Najbardziej zachmurzona pora roku. Ponura, dekadencka, ciemna. Niepozbawiona jednak pewnej magii oraz tajemnicy… Niezwykły czas na styku jesieni i zimy kryje w sobie wiele sekretów. Warto przyjrzeć mu się bliżej. Przełom listopada i grudnia to bardzo ciekawy okres.

Trafnie opisał ten czas Kazimierz Mordarski w wierszu „Przedzimie”: „i wiatr co szarga listowiem/ na ścieżkach ku zimie/ W zaklętych lokach bluszczu/ szron siwe wieści niesie/ a żurawie ostatnim kluczem/ zamykają jesień”.

Szaruga jesienna

Pixabay

Ile jest pór roku? Więcej niż myślisz!

Każdy zna podstawowe cztery pory roku. To wiosna, lato, jesień i zima. Nie każdy jednak wie, że w Polsce wydziela się najczęściej sześć pór roku (niektórzy zauważają nawet osiem, w tym przedlecie i polecie). Wyznaczył je klimatolog Eugeniusz Romer. Przedzimie to jeden z najciekawszych i najbardziej niezwykłych okresów.

Chłód, wilgoć, mróz, mgła, pierwsze opady śniegu, krótkie dni, długie noce… Przedzimie to jedna z uzupełniających pór roku w przyrodzie strefy klimatu umiarkowanego (analogiczne jest przedwiośnie). To tajemniczy okres. Czas przemiany.

Występuje najczęściej w drugiej połowie listopada i pierwszej połowie grudnia. Przedzimie bywa jednak różne. Może trwać krótki czas lub przeciągnąć się nawet na kilka miesięcy! W tym okresie spoglądamy często na świat z melancholią. Jesienno-zimowa aura nastraja nas refleksyjnie. Wypatrujemy jednak też przejaśnień. Czekając na nową porę roku, organizujemy sobie przecież różne rozrywki na długie wieczory.

Andrzejki i katarzynki

Pixabay

Andrzejki i katarzynki. Sposób na szarą godzinę

Podczas przedzimia często jest ciemnawo i szarawo. Można jednak temu zaradzić! Na przykład sięgając do barwnej polskiej tradycji. Końcówka listopada to przecież wieczory wróżb oraz przepowiedni: katarzynki i andrzejki. Ten moment jest idealny, by spojrzeć w przyszłość.

Dawniej najpierw obchodzono katarzynki, które przypadały w nocy z 24 na 25 listopada. W tym czasie odbywały się wróżby matrymonialne dla kawalerów. Wiele z nich związanych było ze snem. Katarzynkowe czary stanowiły też doskonałą okazję do spotkań i zabawy.

Później miały miejsce andrzejki. Ten wieczór wróżb odprawiano w noc z 29 na 30 listopada. Początkowo były przewidziane tylko dla niezamężnych dziewcząt. Zwyczaj stał się jednak bardzo popularny i wyparł katarzynki. Z czasem stał się zabawą dla wszystkich.

Pierniki

Pixabay

Czas na pierniki! Ruszają przygotowania do świąt

Przedzimie to też doskonały moment, by rozpocząć przygotowania do Świąt Bożego Narodzenia. Dawniej w tym okresie zaczynano już piec pierniki. W tym korzenne ciastka toruńskie, które znamy jako „katarzynki”. Ich kształt tworzy sześć połączonych ze sobą medalionów. Według jednej z legend niezwykły smak zawdzięczają pewnej córce młynarza (o imieniu Katarzyna) i pszczołom, które doradziły jej, by dodała do ciasta miodu.

Warto przy tym pamiętać, że nie tylko Toruń słynie z pierników! Tradycja wypiekania korzennych ciast jest bliska wielu naszym miastom oraz regionom. Słynne są też pierniki szczecińskie, wrocławskie i lubelskie. Podobne tradycyjne słodkości korzenne popularne są też w innych krajach.

Przedzimowy okres to wyjątkowy czas i warto zadbać o jego oprawę. Trwają ostatnie podmuchy jesieni. A później już tylko zima. Meteorologiczna, astronomiczna i kalendarzowa… W wierszu „Przedzimie” internetowy poeta Oskar Wizard napisał: „wiatr zimny/ wieje/ nastała chwila/ magicznej/ przemiany/ nadejdą mrozy/ śniegi/ dziecięce bałwany/ lecz teraz/ trwa chwila/ niczyja”.

Ten czas wcale nie musi być szary i nijaki. W każdej porze roku można dostrzec piękno. Nawet z przedzimia da się czerpać inspirację oraz radość.

Przedzimie: tajemnicza pora roku

Pixabay

PS Planujecie zabawę na andrzejki? Pieczecie już pierniczki? Dajcie znać w komentarzach! 

autor: Urocznica, źródła: m.in. dziennikpolski24.pl, wiersze.annet.pl, pogodaslaska.pl, wikipedia.org, naszemiasto.pl, zdjęcia: Pixabay


Cytaty i przysłowia na grudzień


 

Komentarze

  1. moja enklawa

    Witaj, jakie przepiękne zdjęcia. I post bardzo klimatyczny.
    Dziękuję za przybliżenie pojęć i zwyczajów charakterystycznych dla tej pory roku.
    Myślę, że ludzie wsi byli bardziej wyczuleni na zmieniające się pory roku, żyli w bliskiej zażyłości z przyrodą. Przedzimie- ładna nazwa.
    Pozdrawiam serdecznie

    • @dministrator

      Prawda? Bardzo ładna nazwa i ciekawy okres w roku. 🙂

  2. Jardian

    Ja również pozdrawiam i dziękuję Urocznico za ten post. Pieczenia w sumie się uczę 😉 . Ciekawa ta wzmianka o większej ilości pór roku – przypomniała mi się geografia w 7 klasie 🙂 .

    • @dministrator

      🙂

  3. Asia czytasia

    Nie lubię tej pory roku. Jakoś nie mogę zmotywować się do działania

    • @dministrator

      Wiele osób nie lubi tego czasu, ale można i w nim znaleźć coś ciekawego. 🙂

  4. Pani Ogrodowa

    A ja też lubię ten czas. Jestem przedzimową kobietką, bo to czas moich urodzin, więc może dlatego jest mi bliższy, niż innym 🙂

    • @dministrator

      Każda pora roku coś w sobie ma. 🙂

  5. Ismar

    Tyle lat żyję a o Katarzynkach nie słyszałam. Każda pora piękna, również dla zdjęć, tylko w listopadzie trudniej o dobre światło. Oszronione rośliny są szczególnie fotogeniczne.

    • @dministrator

      To już niestety prawie całkowicie zapomniany zwyczaj. Też uważam, że każda pora roku ma swoje piękno. 🙂

  6. Wioleta Sadowska

    Ja jeszcze nie planuję andrzejkowej zabawy. W tym roku chyba sobie odpuścimy.

    • @dministrator

      🙂

  7. Venus

    Ciekawa historia

    • @dministrator

      🙂

  8. Adrasteja

    Ja akurat nie przepadam za tym przejściowym okresem między jesienią, a zimą.
    Zbyt szaro, ciemno i ponuro. Ciężko mi dotrzeć piękno 🙁

    • @dministrator

      Jak wielu ludziom, ale listopad się już kończy, zaraz święta, będzie jaśniej. 🙂

  9. Taki jest świat

    Każda pora i przed pora roku ma swój urok 🙂

    • @dministrator

      Dokładnie!

  10. Naćpana książkami

    Jak ja nienawidzę jesieni. Jest szaro, buro i ponuro. Wieczna deprecha, deszcz i ciemno.

    nacpana-ksiazkami.blogspot.com

    • @dministrator

      Wielu ludzi nie lubi późnej jesieni, ale zaraz grudzień, jeszcze trochę i będzie lepiej. 🙂

  11. Monika Olga

    Zarówno przedzimie, jak i przedwiośnie to cudowny czas oczekiwania 🙂

    • @dministrator

      O tak. 🙂

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Możesz użyć tych tagów i atrybutów HTML :

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>