Inger Christensen pisze: „alfabety istnieją/ deszcz alfabetów/ nieustający deszcz/ łaska światło”. Poezja tej autorki jest pozornie prosta i klarowna, ale tak naprawdę zadziwia wielką głębią, która skrywa zachwyt nad światem oraz niepokój nad jego losem. „Alfabet” Inger Christensen to niezwykły poemat konceptualny, poruszający najważniejsze kwestie. Niewielka książeczka głosząca wielkie prawdy.

Inger Christensen (1935-2009) to duńska pisarka, poetka i eseistka. W swoich utworach porusza takie tematy jak: miejsce człowieka w świecie, relacja z przyrodą, a także rola i znaczenie języka oraz nauk ścisłych. „Alfabet” to jej poetycki eksperyment. Tekst podporządkowany jest ciągowi liter alfabetu i systemowi Fibonacciego. Sprawia to, że w tej lirycznej książce łączą się literatura, nauki humanistyczne oraz ścisłe. Efekt jest poruszający.

Forma i treść

Książka ukazała się po raz pierwszy w 1981 roku. Ten zbiór wierszy to jedno z najgłośniejszych dzieł pisarki. Z pewnością rozgłos „Alfabetowi” przyniosła nie tylko treść, ale też niezwykła kompozycja publikacji. Ściśle określona, rządząca się własnymi prawami, nadająca rytm, a jednocześnie pozwalająca na niespotykaną ekspresję twórczą.

Eksperymentalna, nietypowa konstrukcja tego tomiku poetyckiego Inger Christensen to dla poetki wyzwanie rzucone systemowi, a także nośnik jej przesłania. Przemyślana konstrukcja tomiku doskonale podkreśla to, co autorka ma do powiedzenia. Sporo tu powtórzeń i wyliczeń, a utwory Christensen niekiedy kojarzą się z modlitwą, magiczną formułą czy zaklęciem. Chodzi o to, by treść zapadła odbiorcy w pamięć. Tak też się dzieje.

Człowiek w świecie

„Alfabet” pełen jest zachwytu nad urodą świata. Inger Christensen zachwyca się roślinami, zwierzętami, człowiekiem. Zmysłowy język i wyrazista ekspresja poetycka podkreślają myśli autorki. Pisarka roztacza przed czytelnikiem sensualny krajobraz, pełen zadumy nad tym, co nas otacza. Na tym jednak nie poprzestaje, bo między obraz piękna świata, wplata niepokojące rysunki jego zagrożeń!

Obok miłości do przyrody, umiejętności czerpania radości z drobnostek, pielęgnowania w sobie dziecięcego zachwytu, nawiązań do dziedzictwa Andersena, jest miejsce na niepokojącą refleksję intelektualną. Inger Christensen porusza w swoim utworze także takie tematy jak: zagrożenie wojną, degradacja środowiska naturalnego i współczesne problemy społeczne. Piorunujące wrażenie robią wersy o broni masowej zagłady, Hiroszimie i Nagasaki, apokalipsie świata…

Inger Christensen przez poezję uczula, delikatnie napomina, zachęca do chwili namysłu. Wydaje się prosić człowieka-czytelnika o to, by w pędzie ku nowoczesności i realizacji nie niszczył swojego świata, gdyż jest jego częścią. Ostatnie wersy jej poetyckiej książki brzmią bardzo wymownie: „słuchają niczym dzieci z baśni/ dzieciństwa jak wiatr opowiada/ o spalonych polach/ ale nie są dziećmi/ nikt ich już nie nosi”.

„Alfabet”: przesłanie poetki

„Alfabet”, mimo, że napisany w latach 80. XX wieku, nic nie stracił na aktualności. Wciąż zadajemy sobie te same pytania – o znaczenie człowieka w świecie, międzynarodowe konflikty, zagrożenie nuklearne, kryzys ekologiczny. Dalej towarzyszy nam niepokój, niepewność i strach. Właśnie w takich chwilach warto sięgać po poezję, taką jak twórczość Inger Christensen. „Alfabet” czaruje swoją szczerą lirycznością i zmusza do refleksji. To postmodernizm w najlepszym wydaniu. Mówi o tym, co ważne, niekiedy budzi zaniepokojenie, ale zostawia też miejsce na nadzieję. Poza tym, sporo w nim poezji, piękna i miłości.

Z pewnością ta niewielka poetycka książeczka, nie byłaby tak wyjątkowa gdyby nie wieloletnia praca tłumaczki, Bogusławy Sochańskiej, która pracowała nad przekładem tekstu kilka lat. To trzeba docenić. Ten tomik czyta się bardzo dobrze.

Szczerze polecam.

mat. prasowe

Tytuł: Alfabet

Autor: Inger Christensen

Data wydania: 2018

Tłumacz: Bogusława Sochańska

Wydawnictwo: Lokator

Książka trafiła do mnie dzięki akcji „Dania: mały kraj – wielka literatura”. Więcej recenzji w Biblioteczce.

autor: Urocznica, zdjęcia: mat. prasowe, pixabay (Dania, Kopenhaga)