„Jak ogarnąć świat i odróżnić fakty od wyobrażeń” Tima Harforda to pozycja popularnonaukowa i książka roku według „Timesa”. Publikacja mówi m.in. o tym jak się nie dać zrobić w balona, przedrzeć przez gąszcz dezinformacji oraz umiejętnie korzystać ze statystyki. „Genialna książka – pokazuje, jak być krytycznym wobec świata, jednocześnie nie tracąc w niego wiary”: tak opisał ją profesor Hetan Shaw, dyrektor generalny Akademii Brytyjskiej.

Autor, ekonomista i dziennikarz, popularyzuje wiedzę o statystyce oraz ekonomii, a za swoją pracę dostał wiele nagród. Tim Harford jest też odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego. „Jak ogarnąć świat i odróżnić fakty od wyobrażeń” to synteza jego poglądów.

Fakty kontra mity

„Jesteś pewien, że widziany przez ciebie rekin to nie jakaś mała rybka? I że opowieść o bocianach przynoszących dzieci to fikcja? Czy wiesz, że dzięki umiejętnemu wykorzystaniu liczb możesz dowieść zdrady swojej żony? Albo wmówić palaczowi, że to nie palenie papierosów powoduje raka płuc? Statystyka pozwala tworzyć mity – i je obalać”: to fragment opisu wydawniczego książki.

Autor w publikacji czerpie ze swoich doświadczeń ekonomisty i dziennikarza, zachęcając czytelników do zachowania otwartych umysłów oraz krytycznego, samodzielnego myślenia. W swojej zadziwiająco lekkiej książce, jak na tego typu tematykę, pokazuje jak „odsiewać prawdę od statystycznych plew” (jak to stwierdził „Sunday Times”). Podaje odbiorcy solidny instruktaż, pozwalający uchronić się przed tymi, którzy wykorzystują statystykę, by oszukiwać innych.

Chaos informacyjny

Żyjemy w świecie, w którym codziennie jesteśmy bombardowani mnóstwem danych. Statystyki pomagają zaś opowiadać historie – w gazetach, mediach społecznościowych, serwisach informacyjnych, codziennych rozmowach. Czasami jednak są błędne lub zmanipulowane. Mają wywierać na odbiorców określony wpływ, wywoływać konkretne zachowania i reakcje. Dodatkowo, szum informacyjny często utrudnia nam wyodrębnienie wiadomości prawdziwych oraz istotnych. Jak się w tym połapać?

Tim Harford przedstawia kilka wskazówek. To lekcje, które powinien przyswoić sobie każdy, kto żyje w dzisiejszej nasyconej liczbami sferze publicznej. Autor podkreśla, że nie można traktować statystycznego podłoża jako pewnik. Powinniśmy mieć otwarte umysły. Harford dotyka też takich tematów jak manipulacja, oszustwo, myślenie życzeniowe, kierowanie się emocjami. Przedstawia psychologiczne pułapki, w jakie wpadamy. Jego książka jest pełna ciekawostek i różnych przykładów.  Autor pokazuje w niej też ciekawe postacie, dla których ważna była statystyka, np. Florence Nightingale,  twórczynię nowoczesnego pielęgniarstwa.

Jasne reguły

Książka jest klarowna, napisana z humorem, dużą wiedzą i okraszona bogatą bibliografią. Autor pokazuje jak używając 10 zasad zachować zdrowy rozsądek, a także zastanowić się nad sposobem pozyskiwania i przedstawiania liczb. To reguły, które mogą być przydatne dla każdego przeciętnego odbiorcy wiadomości oraz informacji.

Harford podpowiada, jak możemy oceniać otaczające nas twierdzenia z pewnością siebie, ciekawością i dozą sceptycyzmu. Pokazuje, że warto być dociekliwym, zadawać pytania. Autor podpowiada też, by kierować się logiką i nie dawać ponosić emocjom. Mówi sporo o naszej łatwowierności oraz podatności na manipulację. Dobre statystyki pomagają widzieć rzeczywistość wyraźniej – warto umieć do nich dotrzeć.

Dla ciekawych

Publikacja jest napisana przejrzyście i w interesujący sposób. Autor stara się zaciekawić czytelnika na różne sposoby. Pisze barwnie, obrazowo. To z pewnością ciekawa publikacja dla umysłów ścisłych, ekonomistów, ale również humaniści, w tym np. dziennikarze, mogą z lektury wynieść kilka przydatnych refleksji oraz wniosków. Zresztą, każdy kto chce wiedzieć „Jak ogarnąć świat i odróżnić fakty od wyobrażeń” – powinien zastanowić się nad przeczytaniem tej książki. W dzisiejszych czasach tego typu publikacje są bardzo potrzebne. Jeśli lubicie książki popularnonaukowe, być może ta pozycja będzie dla Was satysfakcjonującą lekturą.

Tytuł: „Jak ogarnąć świat i odróżnić fakty od wyobrażeń”

 Autor: Tim Harford

 Tłumaczenie: Krzysztof Mazurek, Paweł Dembowski, Piotr Grzegorzewski

Wydawnictwo: Otwarte

Rok wydania: 2021

autor: Urocznica, zdjęcia: mat. prasowe, Pixabay