Marek Hłasko – cytaty autora, buntownika i marzyciela

Marek Hłasko, romantyczny buntownik, prozaik i scenarzysta filmowy, nazywany wschodnioeuropejskim Jamesem Deanem, był legendarną postacią. Żył krótko, ale intensywnie. Urodził się w 1934 roku, a zmarł w 1969. Zostawił po sobie bogaty dorobek literacki, m.in. powieści, opowiadania, wspomnienia, eseje. Wiele jego utworów zostało zekranizowanych. Poniżej znajdziecie subiektywny zbiór cytatów z tekstów prozaika.

Na nagrobku pisarza widnieje napis: „Żył krótko, a wszyscy byli odwróceni”. Tekst zasugerowała jego matka. Marek Hłasko w życiu i twórczości był buntownikiem, sprzeciwiał się zakłamaniu, schematyczności. Często pisał o utracie złudzeń, zawiedzionych marzeniach oraz miłości. W życiu osobistym upodabniał się do bohaterów własnych utworów.

Tablica pamiątkowa na domu przy ul. Borelowskiego 44 we Wrocławiu, Wikipedia

Krótki rys biograficzny pisarza

Ciężkie przeżycia wojenne z dzieciństwa odcisnęły na Hłasce piętno. Miał problemy z edukacją, nie radził sobie w szkole, w wieku 16 lat zaczął pracować jako kierowca. Poza tym, w międzyczasie pisał i dużo czytał. Szybko okrzyknięto go najzdolniejszym pisarzem młodego pokolenia. Był niekonwencjonalny, bezkompromisowy. Uwielbiał go Jerzy Andrzejewski, romansował z Agnieszką Osiecką. Marek Hłasko lubił żarty, pozował na gwiazdę kina, jednocześnie miał skłonność do autodestrukcji. Często zmieniający miejsce i pracę, stale się tułał.

Był przykładem „młodego gniewnego”, dzieckiem lat 50. XX wieku. Przyjaźnił się z Krzysztofem Komedą. Jego żoną była przez jakiś czas niemiecka aktorka Sonja Ziemann. Bywał we Francji, Włoszech, Niemczech oraz Stanach Zjednoczonych. Marek Hłasko lubił zmyślać i prowokować. Zmarł w czerwcową noc, połączył dużą ilość środków nasennych z alkoholem. Znajomi mówili, że spalił się we własnym ogniu. Jego twórczość była „krzykiem pokolenia”, a on sam fascynował się literaturą spod pióra Fiodora Dostojewskiego. Do dziś jego życiorys owiany jest nimbem tajemnicy.

Zbiory opowiadań, Wydawnictwo Iskry, 2020, Empik

Cytaty z tekstów Marka Hłaski: 15 fragmentów

Pisarz był twórcą niepokornym, nazywanym „kaskaderem literatury”. Pisał m.in. o brutalnej rzeczywistości, walce ze sobą i światem. „Był człowiekiem z mułu i kurzu, jak każdy z nas jest, nawet ci wypolerowani i omaszczeni intelektualno-ideowym gnojem, z którego nikt nic nie ma. (…) To, co malował, było wielkie przez swe cudowne, irytujące skrzywienie, deformację, skos. Był romantykiem, a więc mazał i upiększał”: tak opisywał go Leopold Tyrmand. Oto subiektywny zbiór cytatów z twórczości literackiej Hłaski.

• „Pogodzenie się ze światem jest równie małoznaczne jak i bunt i wściekłość przeciw niemu”. „Brudne czyny”
• „Ty jesteś tak zwana mądra kobieta, o ile takie istnieją. To znaczy najbardziej nieszczęśliwa. Dlatego, że jesteś mądra. Że wszystko rozumiesz, że wszystko wybaczasz, że wszystko potrafisz mądrze ustawić. Za mądrość płaci się cierpieniem, Krystyno. Biedne nieszczęśliwe, mądre kobiety. Żal mi was, bo prawie zawsze giniecie przez głupców. Jesteś mądra Krystyno. Jesteś piekielnie mądra, ty idiotko”.  „Wybór opowiadań”, „Pętla”
• „Raz w życiu pomyliły mi się kroki i od tego czasu chodzę krzywo”. „Następny do raju”
• „Nie myśl o tym, że wszystko się kończy. Myśl, że wszystko się dopiero zaczyna. To, co powinno być życiem: spokój, wolność i cisza”. „Ósmy dzień tygodnia”
• „Każde marzenie – odpowiadała mi matka – jest uczciwe. Samo słowo MARZENIE jest uczciwe. Nieuczciwe mogą być myśli, pragnienia, dążenia, lecz marzenie pozostanie czyste, nawet wtedy, kiedy inni wdepczą ci je w błoto”.  „Pierwszy krok w chmurach”
• „Płaczesz? To dobrze. Jeśli jeszcze człowiek potrafi płakać, to wszystko można zacząć”. „Następny do raju”
• „Wszystko, co czyni człowiek, czyni z tęsknoty za lepszym życiem. Albo z protestu moralnego”. „Ósmy dzień tygodnia”
• „Dano ci życie, które jest tylko opowieścią. Ale to już twoja sprawa, jak ty ją opowiesz i czy umrzesz pełen dni” „Sowa, córka piekarza”
• „Miłość nie jest prostą rzeczą, ale bez niej nie można żyć. Prawie wszystko na świecie da się wytłumaczyć miłością. To największy pomysł wszystkich czasów”. „Wszyscy byli odwróceni”
• „Książki warto pisać tylko wtedy, jeśli przekroczy się ostatnią granicę wstydu; pisanie jest rzeczą bardziej intymną od łóżka; przynajmniej dla mnie”. „Piękni dwudziestoletni”
• „Cóż warte jest życie bez miłości? Bez silnej, gorącej miłości do kobiety… Nic nie jest warte takie życie! (…) … czy może być większa sprawa niż miłość w ludzkim życiu? (…) Miłość zawsze będzie najpiękniejszą rzeczą w ludzkim życiu”. „Trudna wiosna”
• „Ja sam jestem produktem tych czasów i jest to prawdopodobnie krzyż, którego nie pozbędę się nigdy”. „Listy z Ameryki”
• “Najbardziej kochamy tych ludzi, te sprawy i te rzeczy, od których bieg życia każe nam odchodzić – nieraz na zawsze”.
  „Robotnicy”
• „Czy pani wie, co to jest nie przynieść człowiekowi nadziei? To gorzej niż go oślepić i zabić. Ja wiem, że on czeka na tę nadzieję, i to ode mnie. Ja nie mogę z nim rozmawiać; ja czuję, że sam nie powinienem żyć. Cóż jest warte własne życie, jeśli się innym nie przynosi nadziei?”. „Opowiadania”
• „Wierzę w bunt jako najwyższą wartość młodości. Wierzę w bunt jako najwyższą formę nienawiści do terroru, ucisku i niesprawiedliwości i wierzę również w to, że nie ma buntu bez celu, chociaż w interesie świata, który kocha swych buntowników, leży to, aby ich zabić”. List otwarty do „Trybuny Ludu”

Popiersie Marka Hłaski w Alei Sław w Kielcach, Wikipedia

Na koniec jeszcze jeden cytat. Znana myśl Marka Hłaski mówi: „Wszystko jest tylko sumą przypadków”. Warto sięgnąć po twórczość autora. Więcej cytatów w dziale: Styl życia. Zachęcam także do lektury tekstu: “Agnieszka Osiecka: cytaty i fragmenty utworów“.

autor: Urocznica; zdjęcia: Wikipedia, Empik; źródła: wikiquote.org, lubimyczytac.pl, klp.pl, culture.pl, znak.com.pl, empik.com