Dziś mija 200. rocznica urodzin jednego z naszych największych poetów i myślicieli romantycznych. Cyprian Kamil Norwid miał ogromny wkład w polską literaturę oraz kulturę. Poza tym, to jeden z Patronów 2021 roku. Norwid był dumnym Polakiem i Europejczykiem. Poeta wierzył też w ponadczasowość prawdy oraz dobra. Lektura jego twórczości to wyzwanie dla czytelnika, ale warto podjąć próbę zrozumienia tego geniusza myśli i słowa. Z okazji jego urodzin – zachęcam do lektury kilku ciekawostek oraz cytatów.

Cyprian Kamil do dziś inspiruje i budzi ciekawość. Uwielbiają go artyści zajmujący się poezją śpiewaną. Twórczość Norwida popularyzował m.in. Czesław Niemen, Przemysław Gintrowski, zespoły Budka Suflera czy De Press. Wiersze poety czyta się w szkołach, prawie każda miejscowość w Polsce ma ulicę jego nazwiska, to także patron wielu instytucji kultury. Mimo to, wciąż owiany jest nimbem tajemnicy.

„Z rzeczy świata tego zostaną tylko dwie,/ Dwie tylko: poezja i dobroć… i więcej nic…”. C.K. Norwid, „Do Bronisława Z.”

Strona tytułowa poematu Promethidion Cypriana Kamila Norwida z 1851 roku, Wikipedia

Czwarty wieszcz

Cyprian Kamil Norwid, właściwie Cyprian Ksawery Gerard Walenty Norwid herbu Topór, to polski poeta, prozaik, dramatopisarz, eseista, grafik, rzeźbiarz, malarz i filozof. Często uznawany za ostatniego z czterech najważniejszych polskich poetów romantycznych. Urodził się 24 września 1821 roku, w mazowieckiej wiosce Laskowo-Głuchy. Zmarł 23 maja 1883 roku w Paryżu. Niedoceniany za życia, po latach trafił do panteonu polskich wieszczów.

Twórczość Norwida wiązana jest z wieloma nurtami, przede wszystkim romantyzmem, ale również: klasycyzmem oraz parnasizmem. Wśród jego najważniejszych dzieł są wiersze: „Bema pamięci żałobny rapsod”, „Vade-mecum”, „Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie” oraz „Moja piosnka”. Znane są też poematy, np. „Promethidion”, „Fortepian Szopena”, a także proza, w tym „Czarne kwiaty”, „Milczenie”. Był różnorodnym twórcą, pisał też nowele, dramaty. Tłumaczył również fragmentarycznie Byrona, Szekspira, Horacego i Homera.

„Cisza – niekiedy tylko pająk siatką wzruszy,/ Lub przed oknem topolę wietrzyk pomuskuje;/ Och! jak lekko oddychać, słodko marzyć duszy –/ Tu mi gwar, tu mi uśmiech myśli nie krępuje”. C.K. Norwid, „Samotność”

Najady, rysunek Cypriana Kamila Norwida z 1846, Wikipedia

Cyprian Kamil Norwid: ciekawostki

Prowadził bogatą korespondencję, którą ozdabiał rysunkami. Lubił otaczać się roślinami, hodował podobno kwiaty doniczkowe. Był znakomitym recytatorem, deklamował wiersze, zapraszano go również na uroczystości patriotyczne jako mówcę. Co jeszcze warto wiedzieć o czwartym wieszczu?

Poeta był dumny ze swoich korzeni

Potrafił łączyć tradycję ze spojrzeniem w przyszłość. Zawsze pamiętał o swoich korzeniach. Ojciec Norwida pochodził ze szlacheckiego rodu, a rodzina matki była powiązana z królem Janem III Sobieskim. Rodzicielka poety, Ludwika ze Zdzieborskich, była córką Anny Hilarii Sobieskiej, ta zaś była praprapraprapraprawnuczką Sebastiana Sobieskiego, sędziego stężyckiego, tego samego, który był prapradziadkiem króla Jana III Sobieskiego. Poeta był dumny ze swoich przodków, podkreślał to w twórczości, a także budował familijną legendą.

Miał wiele talentów

Był poetą, pisarzem, dramaturgiem, eseistą, felietonistą oraz epistolografem. Miał też talent plastyczny. Był grafikiem, rytownikiem, malarzem, rzeźbiarzem… W młodości pobierał lekcje rysunku u Jana Klemensa Minasowicza. Chodził do prywatnej szkoły malarskiej. Interesował się sztuką rzeźbiarską. Miał wielu utalentowanych znajomych. Obracał się w artystycznych kręgach. Stworzył kilkanaście obrazów olejnych, z których do dziś przetrwały cztery. Jeden z nich, „Jutrznia”, znajduje się w zbiorach muzeum we Wrocławiu.

Kochał się w Marii Kalergis

Przebywając we Włoszech zakochał się w jednej z najbardziej adorowanych ówcześnie kobiet. Maria Kalergis była hrabianką, pianistką oraz mecenaską sztuki. Podróżował za nią po całej Europie. Maria, po krótkim romansie, zerwała z poetą. Podobno potraktowała mężczyznę okrutnie. Norwid ciężko to przeżył. Zawód uczuciowy negatywnie wpłynął na jego zdrowie. To była miłość jego życia. Nigdy nie wyleczył złamanego serca.

Wiele wycierpiał

Norwid przez lata zmagał się z trudną sytuacją finansową. Większość życia spędził za granicą, żyjąc w nędzy i utrzymując się z prac dorywczych. Kilka tygodni spędził w więzieniu. Chorował na gruźlicę, walczył z głuchotą oraz ślepotą. Przeżył wiele rozczarowań oraz osobistych tragedii. Zawsze był wyobcowany, niezrozumiany. Pod koniec życia, po załamaniu nerwowym, trafił do przytułku. Życie w tym miejscu spotęgowało jego samotność, izolację i zgorzknienie. Umarł we śnie.

Odkryto go po śmierci

Twórczość Norwida była trudna do zrozumienia dla jemu współczesnych. Za życia poeta znany był przede wszystkim jako mówca, deklamator, a także twórca szkiców i akwarel. Literacką odsłonę Cypriana Kamila odkrył w okresie Młodej Polski Zenon Przesmycki-Miriam, gdy trafił na tom „Poezyj”. Zaczytał się w nim. Nie mógł zrozumieć, dlaczego nie dostrzeżono tak wielkiego poety oraz myśliciela. Wiele lat życia poświęcił na popularyzowanie literatury spod pióra Norwida. W upowszechnienie twórczości wieszcza miał też wkład Władysław Stanisław Reymont.

„Nie miecz, nie tarcz – bronią Języka, lecz – arcydzieła!”. C.K. Norwid, „Język ojczysty”

Autograf Cypriana Kamila Norwida, Wikipedia

autor: Urocznica, źródła: pap.pl, wikipedia.org, nck.pl, zsstrachowka.pl, radio.opole.pl, zdjęcia: Wikipedia

Ignacy Krasicki – ciekawostki i cytaty