Przez Polskę przetacza się fala upałów. Gdzie zaznać ochłody? W poszukiwaniu orzeźwienia wielu z nas wybiera się nad jezioro. To jedno z naszych ulubionych miejsc letniego wypoczynku. Poza tym, Polska należy do krajów obfitujących w wodne akweny! Nic dziwnego, że bywają nie tylko miejscem odpoczynku i relaksu, ale też natchnieniem. Krajowi literaci od wieków chętnie sięgają po temat wody. Jezioro pełni zaś w ich twórczości niezwykle ważną rolę. Symboliczne, pełne sekretów, budzące zachwyt lub grozę… Zapraszam na cytaty o jeziorze. Tu znajdziecie fragmenty wierszy z utworów naszych największych poetów.

Przepiękne krajobrazy, odpoczynek od zgiełku, chłodny wiatr od wody. To jest to! Co powiecie na nieco jeziornej bryzy w odsłonie literackiej? Zachęcam do lektury subiektywnego zbioru. Być może te poetyckie cytaty o jeziorze przyniosą Wam nieco ochłody! Wcześniej jednak zapraszam na garść poetyckich informacji i ciekawostek.

Pixabay

Poezja nad jeziorem: motywy akwatyczne

Motywy akwatyczne, związane z żywiołem wodnym, są bardzo popularne w literaturze. Woda od wieków inspiruje, wywołując w wyobraźni pisarzy i poetów różne obrazy. Szczególnie piękne, metaforyczne oraz unikatowe pejzaże literackie można znaleźć w liryce.

Przykładowo, Anglicy mają swoich poetów jezior. My jednak też posiadamy wielu twórców, którzy sięgali po wodną tematykę w utworach lirycznych. Jezioro jest bohaterem literackim wielu tekstów. Nie sposób wymienić wszystkich poetów, którzy poświęcali wersy motywom wodnym, ale warto wymienić choć kilka nazwisk. Dla przykładu.

Poezja wód to m.in. twórczość Adama Mickiewicza. Wiele motywów akwatycznych pojawia się w jego balladach. Wśród nich warto wymienić takie utwory jak „Świteź, „Rybka” i „Świtezianka”. Pisali o płynnych błękitach też m.in. Juliusz Słowacki i Adam Asnyk.

Duży pociąg do wody miała secesja. Poeci chętnie opisywali wtedy związane z akwenami rośliny, zwierzęta czy bóstwa. O wodnych toniach pisali z zamiłowaniem np. Leopold Staff, Kazimierz Przerwa-Tetmajer i Tadeusz Miciński. Po motywy akwatyczne chętnie sięgali też m.in. Jarosław Iwaszkiewicz, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Tadeusz Gajcy czy Czesław Miłosz. A to zaledwie parę przykładów!

Pixabay

Wiersz o jeziorze: symbolika wody

Jezioro to naturalny, śródlądowy zbiornik wodny. Uosabia fenomen natury. Ludzi pióra kusi od wieków urodą, tajemnicą oraz bogatą symboliką. Otchłań wodna bowiem fascynuje i zadziwia mnogością znaczeń oraz skojarzeń.

To m.in. symbol życia, przemijania, nieskończoności, ale też odrodzenia czy podświadomości. Znak chaosu, niestałości, potęgi, prawdy, mądrości, zapomnienia, magii i kobiecości. „Nie star­czy ust do wy­mó­wie­nia/ prze­lot­nych imion two­ich, wodo”: jak napisała Wisława Szymborska w wierszu „Woda”.

Nic dziwnego. Woda to żywioł. Zadziwia jej płynność i zmienność. W wielu wierzeniach to materia pierwotna, podstawa wszechrzeczy, fundament świata. Odżywia, leczy, ale ma też ciemne strony. Może być groźna, destrukcyjna, złowroga. Przypisuje się jej również kontakt między światami.

Pixabay

Fragmenty poezji: cytaty o jeziorze

Akwatyczne motywy są bardzo różnorodne, niewątpliwie jednak wśród nich ważne miejsce zajmuje jezioro. W poezji to często miejsca spotkań kochanków, przestrzeń działania mocy tajemnych czy obszar, który pozwala lepiej wyrazić własne emocje oraz uczucia. Zapraszam na garść cytatów z polskiej poezji. Udanej lektury!

„Nad wodą wielką i czystą/ Stały rzędami opoki;/ I woda tonią przejrzystą/ Odbiła twarze ich czarne”. Adam Mickiewicz, „Liryki lozańskie”, „Nad wodą wielką i czystą…”

„Ziemicą Piasta szeroko rozlane,/ Witaj nam, witaj, Gopło kujawiane!/ Jak tło przeszłości, fale twoje ciemne,/ Jak powieść ludu, głębie twe tajemne!…”. Wincenty Pol, „Do Gopła”

„Przywykłem do nich, kocham te gwiazdy jeziora,/ Ciemne mgłą oddalenia, od gwiazd nieba krwawsze,/ Dziś je widzę, widziałem zapalone wczora,/ Zawsze mi świecą — smutno i blado — lecz zawsze…”. Juliusz Słowacki, „Rozłączenie”

„Jezioro: szyba w iskier tysiące rozbita,/ Pąk nenufaru: gładko sczesana najada,/ I wysoko nad wodą krążąca rybitwa”. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, „Jezioro: szyba w iskier tysiące rozbita”

„Jezioro panieńskie, jezioro głębokie, Zarastaj sitowiem jak dawniej u brzegu, Igraj w południe z odbitym obłokiem. Dla mnie, w dalekich krajach zniknionego”. Czesław Miłosz, „Jezioro”

„Na całych jeziorach – ty,/ o wszystkich dnia porach – ty./ W marchewce i w naci – ty,/ od Mazur do Francji – ty./ Na co dzień, od święta – ty/ i w leśnych zwierzętach – ty”. Agnieszka Osiecka, „Na całych jeziorach ty”

„W mojej ojczyźnie, do której nie wrócę,/ Jest takie leśne jezioro ogromne,/ Chmury szerokie, rozdarte, cudowne/ Pamiętam, kiedy wzrok za siebie rzucę”. Czesław Miłosz, „W mojej ojczyźnie”

„Sto­ję so­bie nad je­zio­rem,/ W pier­si rzew­ne tłu­mię żale/ I ka­my­czek po ka­mycz­ku/ Rzu­cam z wol­na hen na fale”. Wacław Rolicz-Lieder, „Stoję sobie nad jeziorem…”

„O czy­ste, prze­źro­czy­ste, o sre­brzy­ste wody!/ Krysz­ta­łem w mej pa­mię­ci cud się wasz pro­mie­ni./ Po­mnę w bo­rach Płu­żyń­skich gro­ma­dy je­le­ni —/ I na fa­lach spo­koj­nych ry­ba­cze nie­wo­dy”. Antoni Lange, „Jezioro”

„Ktokolwiek będziesz w nowogródzkiej stronie,/ Do Płużyn ciemnego boru/ Wjechawszy, pomnij zatrzymać twe konie,/ Byś się przypatrzył jezioru.// Świteź tam jasne rozprzestrzenia łona,/ W wielkiego kształcie obwodu,/ Gęstą po bokach puszczą oczerniona,/A gładka jak szyba lodu”. Adam Mickiewicz, „Ballady i romanse”, „Świteź”

„Jest jedno ciche jezioro samotne/ Pośród odludnej borowej polanki:/ Opary nad niem włóczą się wilgotne,/ Rosiste wonie płyną z macierzanki,/ A w woniach łątki kołyszą się lotne,/ Tworząc błękitne, latające wianki/ Na płaskich liściach białych lilii wodnych,/ Wiecznie śnieżystych, milczących i chłodnych”. Bronisława Ostrowska, „Rusałki”

„Pod szarym nieba ołowiem,/ W olch niemych zmierzchłym pierścieniu/ Błyszczy stalowym pustkowiem/ Jezioro w głuchym milczeniu”. Leopold Staff, „Pabrzegi o zmierzchu”

„O, widzę stawy jesienne, półciemne!/ Od drzew czerwonych łabędź się wyłania:/ To moja dusza przez wody tajemne/ Życia tak płynie, pełna zapytania…”. Wacław Rolicz-Lieder, „Łabędź na stawie”

„Pośród skał twardych, złomów z granitu,/ W dolinach górskie jeziora śpią,/ W spowitych sennie ciszą i mgłą/ Śnieg się przegląda ze szczytu”. Jerzy Liebert, „Jeziora górskie”

„W ko­tli­nie, wśród ka­mie­ni/ i po­rdze­wia­łych traw,/ w po­sęp­ny blask się mie­ni/ciem­ny i ci­chy staw”. Kazimierz Przerwa-Tetmajer, „Ciemnosmerczyński staw”

„Ju­tro po­pły­nie­my da­le­ko,/ jesz­cze da­lej niż te ob­ło­ki,/ po­kło­ni­my się no­wym brze­gom,/ od­kry­je­my nowe za­to­ki;// nowe ryby znaj­dzie­my w je­zio­rach,/ nowe gwiaz­dy zło­wi­my w nie­bie,/ po­pły­nie­my da­le­ko, da­le­ko,/ jak naj­da­lej, jak naj­da­lej przed sie­bie”. Konstanty Ildefons Gałczyński, „Kronika Olsztyńska”

Pixabay

autor: Urocznica, źródła: encyklopedia.interia.pl, wikisource.org, bibliotekapiosenki.pl, wolneletury.pl, literatura.wywrota.pl, poezja.org, polska-poezja.com, wikiquote.org; „Wyobraźnia akwatyczna w poezji Młodej Polski”, A. Czabanowska, bazhum.muzhp.pl, zdjęcia: Pexels, Pixabay

Jezioro Binowskie – wielki błękit w Puszczy Bukowej